Türkiye'nin sodyum klorür ihtiyacının yüzdelik 50'ye yakınını karşılayan Tuz Gölü'nün sınırları gelişigüzel sabık sene geriliyor. Suların çekilmesiyle gölün etrafı bakımsız alanlara dönüşürken, bu gestalt ayrışık kötü etkileri da birlikte getiriyor. Kuş cenneti yerine kuş türlerinin konakladığı ve ürediği alanlar ağırbaşlı biçimde namevcut oluyor.
1990 yılından buyana Tuz Gölü ve degaje kapsamda Konya Havzası'nın nice bölgesinde TÜBİTAK projeleri yürüten, ayrışık icraat eden Konya Teknik Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Muazzez Çelik Karakaya, Tuz Gölü'nde toptan istinas ve zirai kullanıma da ilişkin yerine ağırbaşlı müşterek küçülme bulunduğunu söyledi.
Prof. Dr. Karakaya, “Küresel istinas da dünyanın sorunu bulunduğu düşüncesince ve yağmur azalması da toptan ısınmanın bu sonuçlarında Tuz Gölü'nün emektar zamanlarda hâlâ az bulunan küçülmesini ileriki zamanlarda hâlâ müşterek tomar artıracak boyuta götürecektir.
1930'dan bugüne derece geldiğimizde eskiden yılda ihtimal müşterek iki santimetre bulunan küçülmeler, bugün yüzdelik ölçeklerine geldiğimizde ağırbaşlı boyutlara başarmış ve Tuz Gölü'nün etrafında ağırbaşlı müşterek biçimde sodyum klorür alanlarının çökeliminin çekildiği, killi, tuzlu müşterek toprağa bırakır pozisyona gelmiştir. Genel baş döndürücü umumi müşterek yaklaşımla dersek, 1930'dan bugüne ihtimal 30, ihtimal az buçuk hâlâ fazda ölçümlerle, peyk fotoğraflarıyla da ilkin Tuz Gölü'nün lodosluk kesiminde ve azda olsa de gün doğusu kesiminde hâlâ müşterek tomar iktisap etmek neredeyse çekme var” dedi.
“Problem yalnızca Tuz Gölü'nün küçülmesi değil, üretimde azalma, çevresel anlamda danegatif müşterek duygulanma olacaktır”
Prof. Dr. Muazzez Çelik Karakaya, Tuz Gölü'nün haricinde etrafında bugün soda üretimi de meydana getirilen Bolluk ve Tersakan göllerinin de bulunduğunu tabir ederek, “Problemimiz yalnızca Tuz Gölü küçülmesi değil. Aynı sürede bu küçülme ile bu arada yahut suyun miktarının azalması diyelim gerçekte küçülme bu, sodyum klorür üretiminin menfi etkilenmesi indinde Bolluk ve Tersakan denli soda üretimi yapılan, sodanın indinde apayrı mahsulat de elde ediliyor. Bunların da üretiminde ağırbaşlı müşterek eksilme olacaktır. Bu azalmanın kararı da yalnızca konuşu olmayacaktır. Bugün Türkiye'nin yüzdelik 50'ye benzeyen sodyum klorür gereksinimi ve tuzun haricinde ayrışık kimyevi mahsulat de ediliyor.
Bolluk, Tersakan'da kimya sektöründe gıdanın haricinde ilaçlamada, ayrışık zirai ilaçların yapılmasında, ayrışık asitlerin üretilmesinde sodyum deposu yerine magnezyum elde ediliyor, cıncık sanayine, arıtıcı sanayine veriliyor. Bunların da üretiminde eksilme olacaktır ve onun haricinde da bura çevresel anlamda da menfi müşterek duygulanma olacaktır. Kuş cenneti diyoruz, kuş türlerinin konakladığı ve fazlalık ürediği alanlar ağırbaşlı müşterek biçimde namevcut olmaktadır. Bunun haricinde da gene gezim açısından da ilkin esenlik turizmi yahut alışılagelen görsel anlamda da esenlik turizmine kazandırabilir Tuz Gölü. Çünkü esenlik turizminde ağırbaşlı müşterek potansiyeli mevcut Tuz Gölü'nün ancak bu bölgede müşterek düzentileme yapılmamıştı, bu müşterek eksikliktir bizim türkiye için, bunların da kaybı yaşanacaktır” biçiminde konuştu.
“Vahşi sulamadan, aykırı suyu çekilmesinden vazgeçilmesi lazım”
“Küresel boyutta müşterek kuralık diyoruz. Bunu yalnızca tığ yapmadık tamamı evren sorumlu” sanarak mütekellim Prof. Dr. Muazzez Çelik Karakaya, “Peki tığ ne yapabiliriz? Tuz Gölü etrafında ağırbaşlı müşterek biçimde sodyum klorür üretimi meydana getirilen sahaların yahut suyun çekilmesine ilişkin yerine müşterek de o bölgede tuzlu, killi müşterek tarla düzlük oluşacaktır. Bunlar da rüzgarla ağırbaşlı müşterek biçimde çevredeki zirai alanlara taşındığı devir zirai üretimin de, Tuz Gölü değil söz gelişi Altınekin Ovası, ilkin buğday üretiminde rekoltenin alındığı, ağırbaşlı müşterek biçimde ihtiyacımızın karşılandığı müşterek alandır. Burada da bunun onun haricinde öbür mamüllerin de tozdan ilişkin yerine menfi etkilenmesi indinde insanoğlu sağlığını da etkileyecektir. Ne yapabilirize geldiğimizde tığ faktör olduğumuz seviyede yaptığımız negatifliklerden vazgeçmemiz, kısaca taraf etkilerden vazgeçmemiz lazım. Bunlar nedir? Tarımsal sulamada ahacık senelerdir söyleniyor bundan böyle ağırbaşlı müşterek biçimde bıçak kemiğe dayanmıştır, yabani sulama dediğimiz o sulamadan vazgeçilmesi lazım. Tuz Gölü gizli müşterek göl. Dışardan beslenmesi hudutlu sayıda, ahacık Melendiz Çayı, Uluırmak, Peçenek Çayı haricinde müşterek tomar ehemmiyetli müşterek dereden beslenmiyor. Bu derelerde de ilkin kuraklığın kararı yazları bu derelerden elden hoppadak on paralık su gelmemektedir.
Peki bu derelerden mevrut ilkin yağışlı mevsimlerde bahar yahut bahar sonradan az buçuk mayısa derece mevrut müşterek hacim su var. Belki bu sular depolanabilir, havzaya hâlâ müşterek tomar su verilerek. Tuz Gölü'nün etrafında kuruyan Akgöl, Acıgöl, Köpek Gölü denli ayrışık önemsiz göller var. Bunlar baş döndürücü arızasız müşterek yer ve bu yer içerisinde, yüzeyine hâlâ müşterek tomar devir ışınının gelip Tuz Gölü'ndeki suyun buharlaşmasını azaltmaya da müteveccih yerine ve bundan böyle ak pak erke elde edilmesi düşüncesince de o yerlere devir panelleri kurulabilir. Bu paneller mevrut devir ışınını müşterek biçimde tutacağı düşüncesince Tuz Gölü'ne doğacak devir ışınının yansıması ve buna ilişkin yerine buharlaşmasının artmasını azda olsa azaltacaktır.
Farklı disiplinler de müşterek araya gelmiş şekilde aykırı suyunun çekilmesinden de vazgeçilmesi gerekir. Bugün Konya Kapalı Havzası 2000 senesinde Koruma Alanı yerine anons edildi, degaje müşterek düzlük ancak bu esirgeme bölgesine has çalışmalar, korumaların yapıldığını bildirmek maatteessüf güç. O devir bu esirgeme dalında aykırı suyunu çekmekten vazgeçilmesi lazım” sanarak konuştu.
Yasin Can - İbrahim Yetkin
İLGİLİ HABER
Tuz Gölü’ndeki ölü flamingolar incelemeye alındı