Cenevre
Suriye'de Mart 2011'de barışçıl el gösterileriyle başlamış olan ve Beşşar Esed diyetinin müdahalesiyle dem gölüne dönen iç harpte 10 sene geride kaldı.
BM raporlarında Esed diyeti ve destekçilerinin defaatle harp suçu ve insanlığa erinç taksirat işlediği belgelendi. Yüz binlerce Suriyeli iç harpte yaşamını kaybetti. Milyonlarca Suriyeli de canını idare etmek düşüncesince yandaki devletlere iltica etmek mecburiyetinde kaldı.
Ülkedeki kaosu sona erdirmeye müteveccih politik hal arayışlarının en ehemmiyetli halkasını ise Suriye Anayasa Komitesi görüşmeleri oluşturuyor.
150 üyenin katılımıyla 30 Ekim 2019'da başlamış olan ve 1 Kasım 2019'da sona ermiş açma toplantılarının arkası sıra Suriye Anayasa Komitesinin "Küçük Grup" diyerek bilinen 45 şahsiyet doldurma kurulu, BM Cenevre Ofisi'nde altıncı cevelan görüşmelerini gerçekleştirdi.
Anayasa taslağının hazırlanması dair tarafların anlaştıkları duyurulmuştu
Esed rejimi, çıplak maşer kuruluşları ve Suriye muhalefeti temsilcilerinin rastgele birinden 15'er insandan oluşan anayasanın yazımından mesul "Küçük Grup" üyeleri, hanuman ayında başarısızlıkla sonuçlanan beşinci turun arkası sıra 18 Ekim'de altıncı cevelan görüşmeleri düşüncesince müşterek araya geldi.
BM Suriye hususi Temsilcisi Geir O. Pedersen, görüşmelerden müşterek gündüz önce, 17 Ekim Pazar düzenlemiş olduğu matbuat toplantısında, toy Suriye anayasası taslağı hazırlanması düşüncesince tarafların anlaşmaya vardığını duyurdu.
Pedersen ayrıca, tarafların müşterek ahir turun tarihinin belirlenmesi dair da anlaştıklarını aktardı.
İlk kere ayrımsız masada çapraz oturdular
Pedersen matbuat toplantının elden arkası sıra BM Cenevre Ofisi'nde muhaliflerin eş başkanı Hadi el Bahra ve rejimin eş başkanı Ahmed Kuzbari ile ayrımsız masada derinti yaparken görüntülendi.
Altıncı turun sonuna derece Pedersen günce oturumların arkası sıra dü eş başkanla birlikte toplantılar hazırlamaya bitmeme etti.
İki eş başkanın sürecin gene buyana önce kere ayrımsız masada çapraz oturması altıncı cevelan görüşmelerine mühür vurdu.
Suriye Anayasa Komitesi üyesi Tarık El Kurdi, yaşanmış olan müspet gelişmeler üstünde AA muhabirine meydana getirdiği açıklamada, Komitenin, önce kere bu turda asıl vazifesini ödeme etmeye başladığını duyurdu.
Muhalifler eskiz metinleri sundu
Beşinci turda muhalifler, yazımını tamamladıkları 10 esas maddeyi Anayasa Komitesine sunmuş lakin diyeti anabolizma fail astronomi bu maddeleri araştırma etmeyi bile reddetmişti.
Suriyeli muhalifler bu turda da anayasanın esas ilkelerine bağlı (ordu, silahlı kuvvetler, düzenlilik ve istihbarat) 4 maddeden oluşan eskiz metni Pedersen'e sundu.
Rejim heyeti ise Arap milliyetçiliğinin ön plana çıkarıldığı ve yıldırı ve aşırılıkla ilgilendiren metinleri Pedersen'e sunarken, çıplak maşer kuruluşları da "hukukun üstünlüğüne" bağlı eskiz hazırladı.
Kritik gündüz 18 Ekim
Özel Temsilci Pedersen, altıncı turun ürün gününde Suriye'nin geleceğini belirleyecek toy anayasaya bağlı tarafların anlaşma etmiş olduğu mevzulara bağlı kuma müşterek dimdik hazırlanması ve bunun basına açıklanmasını hedefliyordu.
Fakat dip diplomatlık mekiğine rağmen, Pedersen hepsi turlarda engelleme taktiğini yeğleme fail kefaret heyetini müşterek ayrışık kandırma edemedi.
Görüşmelerin başarısızlıkla sonuçlandığı haberini, kefaret heyetinin eş başkanı hukukçu Ahmed Kuzbari, AA muhabirinin, "Altıncı turda müspet müşterek ürün print mı?" sorusuna, "Hayır bu turda da çıkmadı." karşılığıyla duyurdu.
Pedersen, diyeti önce kere kişi vererek suçladı
Pedersen, heyetlerin BM'den ayrılmasının arkası sıra düzenlemiş olduğu matbuat toplantısında, "büyük müşterek manzara kırıklığı" yaşadığını belirtti, önce kere kişi vererek kefaret heyetini suçladı.
Hafta süresince toplantılarda gerileyiş ve çıkışlar bulunduğunu dile getiren Pedersen, "Bugün (son gün) araştırma ettiğimiz prensipleri öne çıkarmaya odaklanacak ve iare müşterek anlaşmaya yahut en azından bazısı mevzularda anlaşma etmeye ve neleri onama etmediğimizi kararlaştırmaya odaklanacaktık. Bugünkü görüşmeler şişman müşterek manzara kırıklığıydı. Elde etmeyi umduğumuz şeyi başaramadık. Nasıl müşterek düşün donanmasına varılacağı dair güzel istişarelerimiz olabilirdi lakin süreci elbette ilerleteceğimiz dair akıllıca müşterek anlayıştan yoksun kaldık. Yeni müşterek dimdik sunmamaya değişmeyen verici hükümet (Esed rejimi) delegasyonuydu." ifadelerini kullandı.
Pedersen, Suriye Anayasa Komitesi toplantılarının müşterek ahir turunun tarihinin de tespit edilemediğini söyledi.
Krizin elbette aşılacağını Pedersen'in temasları belirleyecek
Altıncı turda toy Suriye anayasasının eskiz metinleri hazırlanamadığı gibi, Suriye Anayasa Komitesi görüşmeleri süreci de rejimin uzlaşmaz tavrı dolayısıyla tehlikeye girdi.
Krizin elbette aşılacağını ise Pedersen'in ilkin Astana periyodunun güvenceci devletleri Türkiye, Rusya ve İran ile yapacağı görüşmelerin belirlemesi bekleniyor.
Öte yandan, bu üç ülkeden heyetler altıncı cevelan görüşmeleri bitmeme ederken Cenevre'de müşterek araya gelmişti. Görüşmelerde Türkiye heyetine Dışişleri Bakanlığı Suriye Genel Müdürü Büyükelçi Selçuk Ünal reislik yaptı.
Suriye Anayasa Komitesinin 25-29 Ocak 2021'de meydana gelen beşinci cevelan görüşmelerinde etraf önce kere anayasanın içeriğine odaklanarak doldurma evresine geçmeyi hedefliyordu. Fakat Esed rejimini anabolizma fail heyetin uzlaşmaz tavırlarını sürdürmesi süreci tıkamıştı.