Dakar
Wagner yüklü askerlerinin geçenlerde Sahel'de konuşlanacağı iddiaları üzerine, Mali ile Fransa meydanda yırtık veren krizde akıbet alegori Mali'nin Fransız Büyükelçiyi Dışişleri Bakanlığına çağırması, akıllara "Mali, Fransa ile yollarını ayırıyor mu" sorusunu getirdi.
İki dünya arasındaki kriz, Fransa'nın da Sahel'de 2012'den buyana yürüttüğü terörle uğraş operasyonlarının etkinliği dair da sorgulamalara bozukluk oldu.
AA muhabiri, Mali'deki çırçıplak maşer örgütleri ve uzmanlara, Fransa Mali ilişkilerinin akıbetini ve Rusya'nın bölgedeki muhtemel pozisyonunu sordu.
Mali Ulusal Gençlik Ağı (RENAJEM) Başkanı Alioune Gueye, ülkedeki yıldırı sorununun, fakat Malililer çeşidinden çözülebileceğini söyledi.
Gueye, bunun düşüncesince Mali ordusunun lüzumlu maddesel ve fiziksel olanakları sağlayarak, belkili olduğunca baş döndürücü sayıda genci bünyesine katması gerektiğine dikkati çekti.
Fransa ile Mali arasındaki tansiyonun nedeninin çabucak Wagner olmadığına aksan özne Gueye, "Bu huzursuzluğun nedeni Fransa'nın, Mali'de etraflıca süredir yürüttüğü askeri operasyonlara karşın terörle mücadelede semere alınamaması. Mali halkı, Fransa'nın Mali'de geçirdiği epeyce senenin peşi sıra hala nazar boncuğu inkişaf göremedi ve bundan nazar boncuğu mutlu değil. Teröristler, Bamako'ya akla yatkın ilerliyor. Halk bundan sonra ortak semere kıymetlendirmek istiyor, lakin meydanda elle tutulur ortak üstünlük yok." değerlendirmesinde bulundu.
"Wagner, Fransa düşüncesince Demokles'in kılıcı olabilir"
Mali'nin Fransa'yla bağları ağız ağıza almak istemediğini kaydeden Gueye, laflarını şöyleki sürdürdü:
"Mali'de er ağırlıklı ortak hükümet var. Sahayı ve terörle mücadeleyi biliyorlar. Yabancı askeri güçlerle de beraberce ön cephede savaştılar. Dolayısıyla Mali'nin terörle mücadelede acemi partnerlerle emek vermesi icap ettiğinin farkındalar. Bu hâkim ortak devletin en katıksız hakkı. mesela Burkina Faso, defans sanayisinde Türkiye ile ehemmiyetli ortak teşrikimesai yaptı. Mali'nin de bire ortak şeyi yapması akıbet aşama doğal. Fransa ise bu yaklaşımı bölgedeki hakimiyetini kaybetmiş olduğu biçiminde yorumluyor. Esasen Fransa ve Mali'nin birbirine gereksinimi var."
Gueye, Fransa'nın Sahel'de Rusya ile uygulayım alegori çalışabileceğini fakat Rusya'nın şimdi fazlasını arzu ettiğini, Fransa'nın da Sahel'deki varlığını Rusya'yla kırışmak istemediğini vurguladı.
"Wagner, Sahel'de Fransa'nın başlangıcında adeta Demokles'in kılıcı kadar ortak pozisyonda olabilir. Hem Rusya'nın Sahel'e girişinin alternatifini açabilir tıpkı zamanda bu sayede Mali, Fransa ile iş donanmasında al çizgilerini şimdi kupkuru biçimde belirleyebilir." yorumunu özne Gueye, Mali'nin güvenliğini ve iktisadi bağımsızlığını kendisinin sağlaması gerektiğine ayraç etti.
"Mali kartlarını bariz oynamalı"
Londra SOAS Üniversitesinden Malili politik çözümleyici ve hukukçu Bassirou Ben Doumbia ise Mali'nin bundan sonra kaderini Fransa'nın eline artırmak istemediğini ve acemi ortak arayışta bulunduğunu dile getirdi.
Doumbia, "Fransa ve Avrupa Birliğinin, Wagner ile ilişik açıklamaları delik uğrunda bulundurulduğunda Fransa'nın Sahel'de Rusya ile teşrikimesai ika ihtimali yok. Bu noktada Mali'nin öz kendilerini belirleyerek, terörle uğraş düşüncesince kâffesi partnerlere huzur kartlarını bariz oynaması gerekiyor." niteleyerek konuştu.
"Mali, kimseden öz hesabına savaşmasını beklememeli"
Mali'de çalışkanlık yayınlayan çırçıplak maşer örgütü Somut Eylemler İçin Birlik (RAC) Başkanı Thera İbrahima Kalilou da Mali'nin Fransa ile ilişkilerini fek niyetinde olmadığını ve dü ülkenin zamanı bağlarının bulunduğunu anımsattı.
Kalilou, akıbet devirde Fransa-Mali arasındaki gerilimin nedeninin ise er ağırlıklı hükümet bulunduğunu dile getirerek, şu eleştirilerde bulundu:
"Bu gerilimin sebebi, önceliği en çelimsiz müddette demokratik intihabat düzenlemesi müstelzim Mali'deki intikal hükümetidir. Zira Fransa, sabık yıl Pau kentinde düzenlemiş olduğu zirvede, Sahel'deki askeri varlığını azaltacağını söylemişti. Şunu idrak etmek lazım. Mali'yi terörden Fransa arındıramaz yahut Fransız askerleri, Mali devleti hesabına savaşamaz. Mali ve Fransa birer ortak. Herkes üstüne düşeni yapmalı. Mali, kimseden öz hesabına savaşmasını beklememeli."
Thera İbrahima Kalilou, Fransa'nın da nazar boncuğu arsıulusal sözleşmeye yayımcı sıfır hususi ortak yüklü er şirketiyle beraberce bire ortak alanda olmasının enikonu çetince olacağını laflarına ekledi.
Fransa ile Mali arasındaki kriz
Mali Başbakanı Choguel Maiga, Rus düzenlilik firması Wagner'in ülkede konuşlanacağı iddialarının gündeme gelmesiyle, Mali'den incizap sonucu düzlük Fransa'yı, ortak tane yönlü cereyan etmekle suçlamıştı.
Fransa'nın Sahel'de yürüttüğü Barkhane Operasyonu'nun komutanı Laurent Michon da Mali'nin kuzeyindeki üç üsten çekilmeye müteveccih kararla ilişik kestirmece 2 senedir Bamako yönetimiyle görüşüldüğünü dile getirmişti.
Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ise Maiga'nın lafları karşısında beklenmeyen bulunduğunu belirterek, "Üst caba dü darbenin yaşandığı, hükümet fark sıfır ortak ülkeden mevrut bu hicap donör izahat onama edilemez. Mali devletinin arzusu üstüne Mali'deyiz. Fransa olmasa Mali teröristlerin eline geçerdi." ifadesini kullanmıştı.
Bu izah üzerine, Fransa'nın Bamako Büyükelçisi M. Joel Meyer, 6 Ekim'de Mali Dışişleri Bakanlığına çağrılmıştı.
Son alegori Mali Başbakanı Maiga, Rus basınına verdiği mülakatta, Fransa'ya ülkenin kuzeyindeki Kidal dalında ayrı ortak semt oluşturarak, silahlı grupları eğittiği suçlamasında bulunmuştu.