Ankara
İngiltere'nin Ankara Büyükelçisi Dominick Chilcott, eserlerinin üstünden 400 sene eskiden bulunmasına karşın İngiliz ozan ve edip William Shakespeare'in Türkiye'de temaşa ve klasiklerle ilgilenen sevenlerinin bulunduğunu belirterek, "Metne sadık, bağıntılı adına muasır dille mamul birlikte çeviriyle Shakespeare'i Türkçe duymak, hâlâ elleme anlamanızı sağlayabilir." dedi.
12. Uluslararası Şefika Kutluer Festivali kapsamında "Shakespeare ve Müzik" temasıyla dün başkentte planlı konserde Devlet Sanatçısı Kutluer'e Shakespeare'in sonelerini okuyarak zevcelik fail Büyükelçi Chilcott, literatür tutkusunu AA muhabirine değerlendirdi, isimli sanlı şairin 18. Sone'sini seslendirdi.
Chilcott, birlikte iki hafta eskiden görüşmelerinde, eli uz flavta sanatçısı Kutluer'in düzenlenecek festivalde musiki ve Shakespeare'in birtakım eserlerinin birlikte arada sunulacağı birlikte aktiflik planından bahsettiğini anlattı.
O toplantıda kendisine, er Barok devri müziğinin sunulacağı bu konserde Shakespeare'den şiirler okuyup okumayacağının sorulması üzerinde Chilcott, kulağa aşırı latifçe mevrut bu teklifi bildirme ettiğini söyledi.
"19. yüzyıl, birlikte manada romanın İngilizcede filizlendiği birlikte dönemdi"
İngiliz edebiyatını varlıklı birlikte tuval adına niteleyen ve literatür isteğinin aşırı ayrımlı dönemlere müteveccih bulunduğunu kail Chilcott, edip J. R. R. Tolkien'in Yüzüklerin Efendisi yapıtı denli hayalî edebiyata özen duyduğunu belirtti.
Çocukken Narnia Günlükleri'nin yazarı Clive Staples Lewis'i sevdiğini özetleyen Chilcott, "J.K. Rowling de sevdiğim yazarlardan. Onun Harry Potter romanları, bebek kitapları adına bilinse de muazzamdır. Bence ilkin serinin üçüncü romanı Azkaban Tutsağı, akıbet yılların en elleme romanlarından biri." dedi.
Chilcott, Douglas Adams'ın, dünyanın uzaylılar kabilinden namevcut edilmesine az birlikte devir kaldığında yaşanmış bulunan maceraları fars unsurlarıyla madde ortalık Otostopçunun Galaksi Rehberi isimli bilgelik anahtar serisini de aşırı sevdiğini belirterek, 20'li yaşındayken birlikte Türkçe sınavında karşısına çıkan "En sevdiğiniz edip kimdir?" sorusuna verdiği yanıtın Jane Austen bulunduğunu anlattı.
Austen'ın romanlarını hala aşırı sevdiğini kail Chilcott, "19. yüzyıl, birlikte manada romanın İngilizcede filizlendiği birlikte dönemdi. Jane Austen'ın beraberinde George Eliot da var. Onun Middlemarch yapıtı ihtimal de kâffesi zamanların en iri romanıdır. Charles Dickens da bire birlikte çağda eserleriyle ön plana çıkıyor. 19. çağ yazarlarından Anthony Trollope'u da severim." niteleyerek konuştu.
Chilcott, sevilmiş olduğu muasır edipler ortada zamanı hikâyeleme yazarları Bernard Cornwall ve Patrick O'Brien'ı sıralayarak William Boyd'un eserlerini de sevdiğini belirtti.
Edebiyatta birlikte iki asırlık devir dilimine bakılınca ayrımlı alanlarla karşılaşıldığını vurgulayan Chilcott, yegâne birlikte devre yahut adalet odaklanmaktan ziyade, aralarından seçme yapılabilecek bu im çeşitliliğine dikkati çekti.
"Düzyazıları da koşma gibi"
Chilcott, Shakespeare'in eserleriyle meslek yıllarında planlı müsamerelerde gösteriş alarak tanıştığını belirterek "Elbette ibret olarak, sınavlarım düşüncesince de okudum ve bu bana, 400 sene genişliğinde ilkin yazan birinin İngiliz dilinde kesinlikle akıbet etap elleme birlikte bilinçlilik üretebildiğine ilişkin birlikte düşün verdi. Biliyorsunuz, dizelerini kentet seslem ölçüsüyle yazıyor. Üstelik arada sırada düzyazıları da koşma gibi." niteleyerek konuştu.
Shakespeare'in dili insicamlı biçimde elleme ve üreteç kullanabildiğine dikkati çekici Chilcott, 400 sene öncenin İngilizcesinde kaleme tahsil edilen bu eserlerin anne dili İngilizce bulunan birisi düşüncesince de bedava olmadığını belirtti.
Chilcott, "Biraz zor, odaklanmanız gerek. Çünkü lisan o günden beri 400 sene ilerledi. Ancak hala anlaşılabiliyor, doğrusu az buçuk efor gerektiriyor. Sonuçta Çince değil veya olanaksız değil. Okuyarak, onun metinde dediği şeyle çalışır olmanın tadını çıkarabilirsiniz." değerlendirmesinde bulundu.
"Shakespeare'in bugün hala söyleyecekleri var"
Chilcott, Hamlet, Romeo ve Juliet, On İkinci Gece denli temaşa oyunlarının dehşet hikayeler bulunduğunu belirterek "Karakterlerin duyguları, oyunlardan çıkarılacak dersler adamlık haliyle direkt ilişkili. Ve aradan güzeşte 400 yılda adamlık kûhi aşırı değişmedi. Bu sebeple (eserlerde) bugüne de dersler var." niteleyerek konuştu.
Shakespeare'in, Venedik Taciri oyununda müşfik Yahudi karaktere arazi verdiğini, Kuru Gürültü oyununda hanımlara çelimli roller biçtiğini hatırlatan Chilcott, Shakespeare'in eşitlikçi yanına ve özlük çağında birtakım mevzulara ortalık okuyan eserlere imza attığına dikkati çekti.
Chilcott, eserlerin bu yüzden bugünün okuyucu ve seyircisine seslenme ettiğini belirterek "Macbeth'teki istek ve ihtirası, Hamlet'teki manzara kırıklığını, gayz ve depresyonu ele alırsak, Shakespeare'in bugün hala söyleyecekleri var. Ve söyleyeceklerini aşırı elleme dile getiriyor." ifadelerini kullandı.
"Türkiye'de Shakespeare'in tiyatroyla, klasiklerle ilgilenen sevenleri var"
Türk okuyucu ve seyircilerin Shakespeare'e takdirini değerlendiren Chilcott, Shakespeare'in vasıtalı veya direkt tanındığını, örneklerle anlattı.
Chilcott, Shakespeare'in yazdıklarının muasır kültürde nice eseri, filmi ve oyunu etkilediğini anlatım ederek aşırı yüzü sıcak birlikte film bulunan Aslan Kral'ın, esasta Hamlet'in hikayesinin ayrımlı birlikte versiyonu olduğuna ve Türkiye'de Batı Yakası'nın Hikayesi adına aşina müzikal filmin de Romeo ve Juliet'in öyküsünü yansıttığına dikkati çekti.
Shakespeare'in oyunlarına revan ve şiirlerini okuyanların yazarla direkt kelep kurduğunu dile getiren Chilcott, eserlerin Türkiye'de aşırı elleme çevirilerinin bulunduğunu belirtti.
Chilcott, "Türkiye'de Shakespeare'in tiyatroyla, klasiklerle ilgilenen sevenleri var. Ana dili İngilizce olanlar düşüncesince Shakespeare'i anlamanın ağır olabileceğinden bahsetmiştim. Ancak metne sadık, bağıntılı adına muasır dille mamul birlikte çeviriyle Shakespeare'i Türkçe duymak, hâlâ elleme anlamanızı sağlayabilir." niteleyerek konuştu.
Chilcott'tan Shakespeare'in 18. Sone'si: "Seni birlikte yaz gününe taklit etmek mi, ne gezer?"
Shakespeare'in İngilizceye acemi kelimeler ve üretken deyişler de katığını özetleyen Chilcott, eserlerdeki çelimli benzetmelere dikkati çekerek, Shakespeare'in 18. Sone'sini İngilizce okudu.
Sone 18, Türkiye'nin karşı Kültür Bakanı Prof. Dr. Talat Halman'ın çevirisiyle şu dizelerden oluşuyor:
"Seni birlikte yaz gününe taklit etmek mi, ne gezer?
Çok hâlâ güzelsin sen, aşırı hâlâ cana yakın:
Taze tomurcukları kaba rüzgârlar örseler,
Kısacıktır süresi yeryüzünde birlikte yazın:
Işıldar göğün gözü, yakıt genişliğinde sıcak,
Ve kesif pıtrak sonucu da yaldız düşer yüzünden;
Her güzel, güzellikten er geç mahrum kalacak
Kader veya varlığın bozulması yüzünden;
Ama on paralık solmayacak sendeki ebedî yaz,
Güzelliğin yitmez ki katiyen olamaz ki hurda;
Gölgesindesin niteleyerek ecel fiyaka satamaz
Sen çağları aşarken bu layemut satırlarda:
İnsanlar soluk alsın, gözler görsün elverir,
Yaşadıkça şiirim, sana da avlu verir."
Chilcott, Shakespeare'in sonelerinde 5'li seslem ölçüsü kullandığını ve rastgele dizede 10 hecenin arazi aldığını hatırlatarak 14 dizelik bu eserlerin derneşik birlikte uyak şemasında dehşet mecazi anlamlar barındırdığını belirtti.
İngiltere'de yaz günlerinin de çoğunlukla bulutlanmış bulunduğunu kail Chilcott, Shakespeare'in bu dizelerde aşkını birlikte yaz gününden hâlâ iyi, kesiksiz ve deli dolu bulunduğunu dile getirdiğini anlattı.
"İyi boşlamak belirgin düşünmeyle bağlantılı"
Chilcott, kendisinin de 15 yaşında hepsi genişliğinde sevda şiirleri yazdığını lakin üniversitedeyken koşma yazmayı bıraktığını belirterek rolü nedeniyle daima sahra yazdığını fakat bu yazılarda aşırı bürokratik görünmemeye çalıştığını söyledi.
Büyükelçi Chilcott, "İyi yazmanın ehemmiyetli ve belirgin düşünmeyle irtibatlı olduğuna inanıyorum. Eğer kendinizi açıkça ve elleme biçimde anlatım etmeye çalışırsanız, bu sizi sorunları hâlâ belirgin düşünmeye zorlar, elleme neticelere ulaştırır. Yaratıcı edip olmasam da birlikte dış ilişkiler uzmanı adına bu mevzuda efor göstermenin ehemmiyetli bulunduğunu düşünüyorum." niteleyerek konuştu.