Ramallah
İşgal altındaki Batı Şeria'nın güneyinde toprak düzlük El-Halil kentinin Eski kent alanında kısaca 2 asırdır vakte alan okuyan Bedran Kahvehanesi, hala anadan görme giysilerini giyen buğulu Filistinlilerin anlattığı zamanı anılarla kullanmakta olanları ağırlamaya bitmeme ediyor.
Tarihi beldenin Kazazin (Züccaciye) Çarşısı'na icra vekili Memlûkler zamanına (1250-1517) ilgilendiren indinde yapının döşeme katını mekân edinen Bedran Kahvehanesi, Filistin'in El-Halil bayındırlık Komitesi çeşidinden biraz sene ilk restore edildi.
Üst katlarında Filistinli ailelerin oturmuş olduğu zamanı yapının 50 metrekarelik döşeme katından oluşan Bedran Kahvehanesi, kısaca 60 salname ahşap masa ve sandalyeleriyle dikkati çekiyor.
Filistin'in anadan görme kahvehanelerinden biri
El-Halil sakini 66 yaşındaki Muhammed et-Telbişi, İsrail'in baskılarına karşın 23 senedir anadan görme Bedran Kahvehanesini işletmeye himmet ediyor.
Tarihi binada müşterilerine Türk usulü demlenen çay ve kahvenin yanı esna nargile maruz Telbişi'nin kahvehanesi, biraz beniz mt. civarlarında toprak düzlük zamanı camilerde salat etmek düşüncesince ezan gözleyen yaşlıların yol uğrağı noktayı namına da biliniyor.
Bedran Kahvehanesi, El-Halil kentinin zamanı Kazazin Camisi ve Harem-i İbrahim Camisi’ne de mücavir indinde konumda toprak alıyor.
Kahvehanesinin müdavimlerinden onlarcasının ölüm ettiğini kail Telbişi, emektar Ürdün Kralı Abdullah el-Hüseyin (1882-1951), Filistinli önder Haci Emin el-Hüseyni ve şimdi nice tanıdık şahsiyetin mekânına uğradığını aktardı.
Bir vakitler El-Halil kentinin toplantı mekânıydı
Bedran Kahvehanesinin eskiden El-Halil kentinin toplantı noktası namına kullanıldığını vurgulayan Telbişi, El-Halil halkının hastalanmış ziyaretleri, anlaşmazlıklara hal bulmaları ve çadır denli etkinlikleri senelerce burada yaptıklarına ayraç etti.
İsrail'in uyguladığı baskılar zımnında 2000 yılından sonradan 1,5 sene süresince kahvehanesini durdurmak durumunda kaldığını dile getiren Telbişi, ayrıca İsrail güçlerinin kahvehaneye dominant yaparak yaşlılar engelleme müşterileri gözaltına almış olduğu anlamış olur yaşadığını anlatım etti.
Halihazırda Bedran Kahvehanesini aşırı az müşteriyle ayakta tutmaya çalıştığını kail Telbişi, İsrail güçlerinin oluşturduğu arama noktalarının yanı esna kalan Yahudi yerleşme bölgeleri ve falcı uygulamaları zımnında Filistinli alıcıların kahvehaneye ulaşamadığına aksan yaptı.
Yeni insan koronavirüs (Kovid-19) salgınından sonradan ecnebi turistleri de kaybettiğini özetleyen Telbişi, Bedran Kahvehanesinden elde etmiş olduğu kazancın aşırı az bulunduğunu fakat alanı nehiy projelerine gönül rahatlığı arkalamak amacıyla direnmeye bitmeme ettiğini belirtti.
Bedran Kahvehanesi kentteki sorunları kırma yeriydi
Bedran Kahvehanesinin elden yanı başlangıcında on senelerden bu yana Filistin'in anadan görme nakışlı giysilerini satan 80 yaştaki İmran Maraka, ilkokulu bitirdikten sonradan 1950'de babasıyla beraberce burada başladığı esnaflığı hâlâ sürdürdüğünü anlattı.
Dükkânına yandaki Bedran Kahvehanesinin kısaca 200 salname indinde geçmişe eş olduğuna ayraç fail Maraka, bu müddet süresince Filistinliler ortada nice kat el muhavvil Bedran Kahvehanesinin İsrail'in kuruluşunu anons etmiş olduğu 1948 öncesine denli Münir Bedran isminde El-Halil sakini vatandaşın elinde bulunduğunu söyledi.
Tarihi kahvehanenin geçmişten bu yana El-Halil kentinde yaşlıların ve doyum önderlerinin ayrışık mevzuları ele kabul etmek kıl payı indinde araya geldiği toprak namına bilindiğini anlatım fail Maraka, laflarını şu şekilde sürdürdü:
"Yaşlılar camiası buranın müdavimlerindendi. Belediye ve talih ödemelerinden mesul memurin da burayı öğrenim düşüncesince kullanıyorlardı. Bedran Kahvehanesi yalnızca öğrenim noktayı namına değil, kentin problemlerini kırma noktayı namına da kullanılıyordu. Şehirde rastgele indinde dava olduğunda, hal düşüncesince kahvehanede toplanılıyordu. Burası, şimdilerde bulunan kağıt oynama ve devir nakil noktayı namına kullanılmıyordu."
Maraka, eskiden Bedran Kahvehanesinin turistlerin ve esnafın da iltisak mekânı bulunduğunu aktardı.
Filistin'in El-Halil bayındırlık Komitesi çeşidinden hazırlanmakta bulunan lansman broşüründe Bedran Kahvehanesi, "tarihi kentin en emektar mekânlarından biri" namına toprak alıyor.
Çay ve kahvehane içerek devir nakil noktayı olmanın ötesinde El-Halil kenti ve kırsalından mevrut yaşlılar ile doyum önderlerinin iltisak noktası namına anlatım edilen Bedran Kahvehanesi, El-Halil bayındırlık Komitesine gereğince hem siyasal gelişimleri ağız dalaşı ve ticari anlaşmaları imzalama mekânıydı bununla ortak koşuk ve masal üslup denli kültürel etkinliklere ev sahipliği yapıyordu.
El Halil kenti İsrail ile Filistin ortada 1997'de meydana getirilen geçim ile H1 ve H2 edinmek kıl payı dü azaltma ayrıldı. Kentin yüzdelik 80'i yalnızca Filistin yönetiminin kontrolüne, yüzdelik 20'lik kısmı ise asayiş itibarıyla İsrail'e, yönetimsel namına Filistin'e bağlandı. İçinde Harem-i İbrahim'in de bulunmuş olduğu Eski kent bölgesi de H2 namına klasman edilmiş ve İsrail askerlerinin kontrolüne mevdu durumda.
İçinde nesir edilen Yahudi yerleşme birimlerinde kısaca bin yabanlık indinde Yahudi grubu barındıran Eski kent alanında ayrıca, açılan 120'den indinde tomar arama noktasına yüzlerce İsrail askeri yerleştirilmiş durumda.
Şu anne denli El-Halil'in Eski kent alanında Filistinlilere 1800'e yaklaşan dükkânın kapatılmış olduğu aktarılıyor.