İstanbul
AA muhabirinin Uluslararası Enerji Ajansı (IEA) verilerinden derlediği bilgilere göre, küresel karbon emisyonları geçen sene toy sima koronavirüs (Kovid-19) salgınına gönül rahatlığı muteber kısıtlar kararında 2019'a uyarınca yüzdelik 5,8 (yaklaşık 2 bilyon ton) ile üstün dereceli azalma göstermişti.
Ekonomilerin salgından toparlanmaya başlaması ve talepteki büyümeye ilişkin adına karbon emisyonlarında bu sene kestirmece 1,5 bilyon tonla tarihteki en iri ikinci artışın yaşanacağı kestirim ediliyor.
Birçok dünya iklim değişikliğiyle mücadelede emisyonları azaltmaya müteveccih hedefler belirlerken, bu senenin evvel aylarında evvela Asya, yaz devri bakımından da Avrupa'da arz-talep uyumsuzluğu dolayısıyla giriş yayınlayan enerji krizi emisyon azaltım çabalarını riske atıyor.
IEA verilerine göre, efdal gürültü yağı lambası yağı tutarları Avrupa'da çarpıcılık üretiminde gazdan kömüre geçişi hızlandırdı ve bu intikal kömürden çarpıcılık üretiminin haziran-eylül çağında güzeşte senenin ayrımsız ayına uyarınca yüzdelik 15 artmasına kere açtı.
Kömür hassaten iktisap etmek kıl payı müstehase yakıtlardan çarpıcılık üretimini hudutlandırmak amacıyla titrem başı karbon salımına muteber karbon mevhibe oranları da Avrupa'da bu zamanda üstün dereceli kırarak titrem başına 65 avroya genişliğinde çıktı.
Salgın sonrası toparlanmayla Çin'in natürel gürültü yağı lambası yağı tüketimi ocak-ağustos çağında salname bazda yüzdelik 16 artarken, çarpıcılık üretiminin yüzdelik 60,8'ini kömürden sağlayıcı ülkede bahis konusu devirde çarpıcılık üretimi de yüzdelik 13 yükseldi.
Dünyanın en iri enerji tüketicisi konumundaki Çin, şita zamanına girerken çarpıcılık tedarikini sürdürülebilir geçirmek düşüncesince kömür üretimi ve ithalatının artırılmasına müteveccih değişmeyen aldı.
Hindistan’da ise beklenmeyen ortak çabucak yükselen arzu karşısında santrallerdeki kömür rezervleri dibe vurdu.
Karbon emisyonları müstevli evveliyat zamanın yüzdelik 1 altında
IEA, 2019’da en efdal seviyesini gören karbon emisyonlarının bu sene bahis konusu seviyenin yüzdelik 1,2 altında kalacağını ve sonunda karbon emisyonlarında tarihteki en iri ikinci artışın görüleceğini kestirim ediyor.
Carbon Monitor verilerine göre, bu sene ocak-ağustos dönemindeki karbon emisyon salımı şimdiden 2019’un ayrımsız dönemindeki değerlerin yüzdelik 1 altında gerçekleşti.
Söz konusu devirde karbon emisyon salımı Çin’de yüzdelik 8,1, Brezilya’da 6,8 ve Rusya’da 2,5 artarken, dünyanın art artan bölgelerinde azalma kaydetti.
Karbon emisyonları bu sene ocak-ağustos çağında karantina uygulamalarının tesirinin görüldüğü 2020’ye uyarınca ise yüzdelik 7 yükseldi. Elektrik endüstrisi bu artışta en belirleyici bölüm adına öne çıktı.
Düşünce kuruluşu Ember verilerine uyarınca de global çarpıcılık talebi bu senenin evvel yarısında müstevli evveliyat seviyesine uyarınca yüzdelik 5 yükseldi. Bu büyümenin yüzdelik 43'ünün kömür santrallerinden karşılanmasıyla çarpıcılık sektöründen meydana gelen emisyonlar yüzdelik 5 artış gösterdi.
Hava koşulları emisyonların gidişatında belirleyici olabilir
Karbon emisyonlarında şita dönemindeki iklim koşulları ve enerji arzına müteveccih gelişmelerin belirleyici olabileceği öngörülüyor.
Ilıman iklim koşulları hassaten istinas gayeli enerji taleplerine müteveccih talebi azaltırken, bu sene aslında bu yana can alıcı bulunan giriş döndürücü iklim vakaları elan çok müstehase mahrukat kullanımına müteveccih endişeleri artırıyor.
Ayrıca, dünyanın en iri kömür tüketicilerinden Çin ve Hindistan’daki arzu artışının kömürle karşılanmasına müteveccih tercihlerin de karbon emisyonlarındaki artışta can alıcı olabileceği kestirim ediliyor.
İskoçya'nın Glasgow kentinde 31 Ekim-12 Kasım tarihlerinde düzenlenecek ve kestirmece 200 ülkenin önder ve temsilcilerinin katılımının beklendiği Birleşmiş Milletler (BM) İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 26. Taraflar Konferansı (COP26) öncesi, sunma kısıtları dolayısıyla müstehase mahrukat kullanımında yaşanmış bulunan artış, iklim kriziyle uğraş düşüncesince atılmış adımları gölgeliyor.
BM'ye göre, bulunan projeler ve emisyon azaltım taahhütlerinin yenilenmemesi biçiminde global sıcaklıkta 2,7 basamak artış riski bulunuyor.