İstanbul
Çırağan Caddesi'ndeki çınar ağaçlarının İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) çeşidinden kesilmesi, kamuoyunda birtakımı kesimlerce tepkiye biçim açtı. Uzmanlar, kesinti işleminin bu süreçte uygulanacak en akıbet değişmeyen olduğunu, bundan evvela er canlandırma ve esirgeme şekillerinin mevcut bulunduğunu savundu.
Çınar kanserine biçim açan mantarın, ABD'den 2. Dünya Savaşı devrinde Avrupa'nın ticari ciddiyete ehil Marsilya, Barselona ve Napoli kabil limanlara taşınan, odun, ambalaj materyali ve harpte beğenilen odun materyalleri ile Avrupa'ya intikal icra ettiği düşünülüyor.
Hastalık, ksilemin (kökten tahsil edilen suyun fotosentez ile yapraklara haiz ısı yayımı yapıları) lekelenmesine, su hareketinin bozulmasına, kansere ve çoğu kere ağacın ölümüne nite oluyor. En belli maraz belirtisi, yan kısmının ansızın ölümü adına gözleniyor, 30-40 santim çapındaki ağaçlar enfeksiyondan 2-3 sene sonradan ölebiliyor. Ağaç gövdesindeki pamukçuklar, herhangi ortak devir kalın, çapraşık fidan kabuğundan görünmese de iç kabuğun nekrozu ve pörsümemiş odunun mavimsi-siyah ila kırmızımsı-kahverengi nitelik değişikliği ile karakterize ediliyor.
Türkiye'nin saf çeşidi bulunan şarki çınarı (platanus orientalis) su arzusu efdal fidan grupları ortada arazi alırken flora devrinde rutubet gereksinimi duyuyor. Bu nedenden çoklukla ayak tabanı suyu efdal alanlar ile sulak bölgelerde ve su kenarlarında yetişiyor, derinliğine kesiksiz kuraklığa dayanamıyor.
Bu nedenden yeteri denli sulanmayınca ağacın muafiyet sistemi bulunmayan oluyor, bahis konusu patojenin su arzusu efdal bulunan ağacı öldürmesi düşüncesince akıllıca müstevi oluşuyor.
Budama esnasında ağaçlar ortada beğenilen makinelerin, herhangi ortak kullanımda dezenfekte edilmesi hastalıkla mücadelede şişman ehemmiyet taşıyor.
"Geçmişte ağaçların kesilmesi akıbet çareyken bugün siyaset değiştirdi"
İstanbul Orman Mühendisleri Odası Başkanı Nejdet Balcı, AA muhabirine icra ettiği açıklamada, Dolmabahçe ve Çırağan Caddesi çevresinde mevcut aşkın sayıdaki zamanı çatı ve ekin varlığına çınarların zevcelik ettiğini, bu çınarların hem İstanbul'a bununla beraber ziyaretçilere görsel ortak ziyafet sunduğunu dile getirdi.
Kültürel ve doğa varlığının bu denli derin bulunduğu ortak alanda akıbet 2 yılda 112 fidan ve en akıbet 39 çınar çabucak kesilip alandan uzaklaştırılıyorsa kamuoyunun bu mevzuda bilgilendirilmesi, nite ve nite yapıldığının derinlemesine anlatılması icap ettiğini tabir fail Balcı, "Bu bölgedeki çınar ağaçları tarihe tanıklık eden, korunması düşüncesince elimizden mevrut herhangi ortak şeyi yapmamız gereken, özen ile üstünde durmamız gereken, ortak ağacın ötesinde aşkın elan ortak tomar ağıt tabir fail ağaçlar bu ağaçlar." dedi.
Bu ağaçlarla alakalı probleminin ön kere 2007 senesinde belirleme edildiğini, Türkiye ve ülke dışındaki akademisyenlerden oluşan heyetin ortak sesletim hazırladığını, çınarlara ortak mantarın dokunca verdiğinin belirlendiğini kaydeden Balcı, laflarına şöyleki bitmeme etti:
"Bugün de yapılması gereken; retrospektif yapılanlar, bu hastalıkla alakalı hem Türkiye bununla beraber dünyada yaşanmış bulunan tecrübeler ve akıbet gelişmelerin ışığında ortak biçim haritası ortaya konması, kamuoyuyla paylaşılması ve ağaçlarla alakalı ortak tasarrufta bulunulması gerekiyor. Bu işle ilgilenen meslektaşların fevk kuruluşu Orman Mühendisleri Odası adına caba ortak derinti bilgiyi bilmeyince düpedüz bu mevzuda neler bulunduğu dair birtakımı soruları istifsar ve cevaplarını öğrenme gereksinimi duyuyoruz. 2007-2015 ortada bu alanda toplanmış 56 fidan kesiliyor. Son dü yılda 112 fidan kesiliyor, hasebiyle aşkın ağırbaşlı ortak artım var. Bu artışın nedeni nedir? Geçmişte ağaçların kesilerek alandan uzaklaştırılması en akıbet derman adına başvurulan ortak yöntemken bugün siyaset değiştirdi ve ön başvurulan formül biçimine mi getirildi? Getirildiyse bunun nedeni mevcut mı? İstanbul Büyükşehir Belediyesi, bu ağaçların kuruduğunu, dirilik ve para güvenliğini tehlikeye attığını söylüyor. Bu esbabımucibe 112 ağacın hepsi düşüncesince meri midir?"
- "Bazı ağaçların diplerinin dimdik bulunduğunu gördük"
Balcı, "Sahada yaptığımız tespitte birtakımı ağaçların diplerinin dimdik bulunduğunu gördük. Köklerini dimdik gözlemlediğimiz ağaçlar düşüncesince acep yankı bilimi tomografi sıkıntısız midir? Bu tomografi yorumlanmış mıdır? Kim yorumlamıştır? Eğer çekilmediyse, bu ağaçları kesmeye esbabımucibe ne gösterilmiştir? Eğer çınar ağaçlarına dokunca verici ortak mantar hastalığı hastalığı varsa, bu ağaçlar kesildiyse artan dimdik ağaçlar düşüncesince İBB ne yapmayı düşünüyor? İBB'nin bu mantarlarla alakalı ortak biçim haritası mevcut mıdır? Kesilen şarki çınarı adına ayrıksı ortak çınar türünün dikildiği yahut dikileceği tabir edildi. Bu değişmeyen neden, ne ilmî gerekçelerle alınmıştır?" diye sordu.
Bu mantar hastalığı hastalığı türünün Türkiye'de bulunmaması müstelzim ortak cins bulunduğunu tamlayan Balcı, "Buradan şöyleki ortak meyve da ortaya çıkıyor: Orman ürünlerinin derin adına girmiş bulunduğu gümrük kapılarından, benzeşim zararlıların doğamıza dokunca vermemesi düşüncesince kesinlikle orman ve orman sanayi mühendisi istihdam edilmesi gerekiyor. Tabiat Varlıklarının Koruma Kurulu'nun raportör adına orman mühendisi çalıştırması gerekiyor. Böyle ortak düzentileme olursa, esirgeme kurulları da bu mevzularda yönlendiren olma hususi durumunu elan ortak tomar kazanır diye düşünüyoruz." ifadelerini kullandı.
"Çözüm, izolasyona ehemmiyet verilip, muktezi tedavilerin uygulanmasıydı"
Orman Fakülteliler Derneği (ORFAMDER) Başkanı Mehmet Yerli ise 100 salname ağaçların alakalı kurumların "kesilmek mecburiyetinde bırakıldı", "yapacak ortak bilinçlilik kalmadı" anlamındaki raporların içlerine sinmediğini, mevzuya dünkü ortak sağ açıklık getirilmesi icap ettiğini söyledi.
Türkiye'de hem kültürel bununla beraber ilmî değerleri iyice yüksek, masun yahut korunması muktezi aşkın kalburüstü abide ağaçların bulunduğunu tabir fail Yerli, "sessiz tarihçiler" adına tabir edilen abide çınarların, önceki çağa alakalı nice vakaya tanıklık ettiğini, bu ağaçların otopark yahut bostan ağacı olmadığını dile getirdi.
Çınar kanserinin, dünyayı kasıp kavuran Kovid-19 ile eş bedel tutulabileceğini vurgulayan Yerli, "Kovid'in elbette otama edildiğini yaşayarak gördük. Bu mevzuda izolasyonla alakalı hal üretildi. Daha sonradan geliştirilen aşılarla bu işin önünün alındığına tanık olduk. Burada da hal ağacın hastalanmasının peşi sıra izolasyona ehemmiyet verilip, muktezi tedavilerin uygulanmasıydı." dedi.
Mehmet Yerli, Dolmabahçe'de tahsil edilen stratejik eğin sonucuna ilişkin, "Bu bölgenin trafiğe açıkça olması, derin ortak güzergah olması ve insanoğlu sağlığı kabil unsurlar hasebiyle kurumlar, oluşabilecek ağırbaşlı sıkıntıların önünü bu biçimde kabul etmek mecburiyetinde bırakıldı. Bununla alakalı ortak tedbirin aşkın başlangıçta başlamış olması gerekiyordu. Biz şu an kararı konuşuyoruz. " dedi.
Dolmabahçe'deki ağaçlara alışılagelen tanıdık yöntemlerin uygulanamayacağını, tabiri caizse pamuklar ortamında saklanması icap ettiğini tabir fail Yerli, "İnsan baskısı ve aşkın ruhsal gerilim altındaki bu canlılar çabucak tükenirken elan itinalı ortak çabayı ziyadesiyle adalet ettiklerini düşünüyoruz. Ağacı susuz bıraktığınız devir patojenlerin ağacın su almasını engelleyecek bir vaziyete gelmesine faktör olabilir. Oradaki derin insanoğlu trafiği, fidan çanaklarının namüsait olması, asfaltların ağaca getirmiş bulunduğu baskı, başta şita aylarında tuzlama işlemlerinin dikkatsiz işlenmiş olması bütün bu maraz sebeplerini ortaya çıkaran unsurlar kabil görünüyor." diye konuştu.
- Tedavi düşüncesince dü yöntem: Yerinde esirgeme ve nakil
Söz konusu hastalığın ortaya çıkmasından sonradan ağaçların çalışkan adına korunması düşüncesince durumunda esirgeme ve aktarım seçeneklerinin bulunduğunu aktaran Yerli, hal adına melhuz göç yönteminden vazgeçildiğini anlattı.
Şu anda hastalığa nite bulunan mantara gönül rahatlığı sansasyonel ortak kimyevi yahut dirim ilmi kontrolün bulunmadığını tabir fail Yerli, bundan dolayı bu hastalığın kontrolünün fakat inhibütör tedbirlerin alınmasıyla sağlanabileceğini vurguladı.
Özellikle budama işlemlerinden evvela ve sonradan budama aletlerinin dezenfekte edilmesi, bulaşın dek eliyle geçtiğinin bilinmesi icap ettiğini özetleyen Yerli, başkaca sakat fidan dokusunu yakmanın, budama sonrası talaşları temizlemenin, herhangi ortak ayrışık çıban ve yaralanmayı mantar hastalığı hastalığı inhibütör yıkamalarla otama etmenin, kirlenmiş alanlara alıngan ağaçları dikmekten kaçınmanın önemine değindi.
Yerli, yaralanmış içtima kesinlikle koruyan konu ile dezenfekte edilmesi ve budama emek vermesi yapılmaması icap ettiğinin altını çizerek, "Tespit edilmiş bulunduğu tarihten itibaren budama işinin tek yapılmaması gerekirdi. 2007 raporlarında da görüldüğü kabil bu cins yollar istilayı arama dibine edinmeyi sağlamaktadır yahut yayılmasını yavaşlatıyor. İzolasyon ile bu işi öteleyebilirdik, engelleyebilirdik, yayılmasını yavaşlatabilirdik." dedi.
"Korularda da yüzdelik 25 oranında bu maraz mevcut"
Ağaçların tamamının bu kansere yakalandığıyla alakalı ağırbaşlı şüphelerinin olduğuna dikkati çekici Yerli, "Bildiğimiz kadarıyla korularda da yüzdelik 25 oranında bu maraz mevcut. Bunların yüzdelik 5'inin de ayakta lakin ölmüş olduğuyla alakalı tespitlerimiz var. İfade ettiğimiz şeyler, bu ağaçların ne düşüncesince kesildiğiyle alakalı ortak düşünce değil. Tabii ki insanoğlu sağlığı herhangi ortak şeyin önünde. Yarın olabilecek ortak sıkıntı evveliyat tedbirlerin katılması gerekiyor. İlla ki 'Bu ağaçlar kesilecek' diye hükümranlık verildiyse bilirkişiler çeşidinden kesilmesi gerekir. Bu, mobilyasız kuruya 'Ağaçlar ne düşüncesince kesildi?' kaygısı değil. Dünyanın herhangi ortak durumunda bu yollar uygulanıyor." halinde konuştu.
