TBMM
Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti tezkeresinde, BM kabilinden Türkiye'ye, Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti'nde kurulan Çok Boyutlu Entegre İstikrar Misyonlarına paydaşlık davetinde bulunulduğu belirtildi.
Afrika'da lehçe balans ve sulh düşüncesince yıldırma gerçekleştiren insanca ve siyasal krizlerin çözümüne askeri katkıda bulunulmasının, Türkiye'nin alanda ve umumi şekilde Afrika'da izlediği fail aut politikanın natürel uzantısını oluşturacağının değerlendirildiği tabir edilen tezkerede, 2 Ağustos 2016'dan itibaren bu katkının sağlanması düşüncesince TBMM kararlarıyla muktezi izinlerin verildiği hatırlatıldı.
Bu kapsamda tezkerede, BM'nin Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti'nde yürütme etmiş bulunduğu harekat ve misyonlar kapsamında, hudut, şümul, hacim ve vakti Cumhurbaşkanınca ölçüm ve belirleme yapılmak üzere, Türk Silahlı Kuvvetlerinin diyar dışına gönderilmesi ve Cumhurbaşkanınca verilecek izinle belirlenecek esaslar çerçevesinde bu kuvvetlerin kullanılması düşüncesince 6 Ekim 2020'de maruz iznin, 31 Ekim 2021'den itibaren müşterek sene süreyle uzatılmasına müsaade verilmesi istendi.
"Sorunlu görüyoruz"
Tezkerenin görüşmelerinde İYİ Parti Grubu namına gır meydan İzmir Milletvekili Aytun Çıray, TSK'nın, ilişik amaç bağlamında Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti'nde bulunmasının hududunun, şümulünün, miktarının ve devrinin sadece Cumhurbaşkanınca ölçüm ve belirleme edilmesini budaklı gördüklerini söyledi.
Tezkeredeki bu çeşit ibarelerin, yürürlükteki sistemin müşterek gereği şekilde sunma edildiğini dile getiren Çıray, "Bu, Cumhuriyet vakti süresince alın karşıya kaldığımız kesin güçler birliğinin yaşamımıza yansımasından apayrı tek obje değil." ifadesini kullandı.
MHP Erzurum Milletvekili Kamil Aydın, bugüne denli Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti'nde hedeflenen barış, hayat ve hesaplı kalkınmanın gerçekleşmediğini bilakis kaos, anarşi ve beraberindeki adamlık trajedilerinin bitmeme ettiğini belirtti.
Doğrudan müdahalelerin, bundan böyle şekil değiştirdiğini ve vekalet gruplar üstünden yürütüldüğünü tabir fail Aydın, "Afrika'nın nice durumunda bulunduğu üzere Fransızların yarattığı memnuniyetsizlik ve buna rağmen Rusya'nın Wagner üzere vasıtalı kuvvetleriyle alana iktidar etmesi bölgedeki sorunları elan da derinleştirdi. Bu coğrafyalardan birisi de Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti." dedi.
Aydın, tezkerenin kabulü noktasında duruşlarının açık bulunduğunu vurgulayarak, "İnşallah, ulu Meclisimiz kabilinden onayı sonrası hayırlara fırsat olur, hem ülkemize hem milletimize aynı zamanda hakkıyla huzur, sulh arayan Afrika'daki insanlığa kâr ve esenlik getirir." ifadelerini kullandı.
HDP Diyarbakır Milletvekili Hişyar Özsoy, Türkiye'nin, sonuç çağda Afrika'ya er göndermeye çalıştığını söyleyerek, "Fransa bölgedeki askerlerini müşterek sene süresince yarıya indirmeyi düşünürken Türkiye, orada oluşan bu boşluğu imla etmek düşüncesince bazı askeri maceralara giriyor." niteleyerek konuştu
Özsoy, Türkiye'nin, Afrika ile ilişkilerinde meseleleri elan müşterek tomar militarize etmeden, tabanca bey yarışına girmeden baş döndürücü elan ayrımlı müşterek yöntem izleyebileceğini, barışçıl aut politikayı bilgili kılabileceğini savundu.
"Afrika kıtasının istikrarına katkıda mevcut olmak tabii önemli"
CHP İstanbul Milletvekili Ünal Çeviköz de BM'nin Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti'nde barışı ve istikrarı esirgeme misyonlarına Türkiye'nin ulama vermesi anlamında müşterek davranış izlediklerini belirtti.
Mali'nin, 2012'den buyana koyu siyasal ve sosyoekonomik akse süresince olduğunu, dünyanın en donsuz devletleri arasındaki Orta Afrika Cumhuriyeti'nde ise durumun elan korkulu olduğuna yer veren Çeviköz, bu ülkelerdeki savaşların yayılarak lehçe müşterek krize benzeşme ihtimalinin, topu topu alanı etkilediğine dikkati çekti.
Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti'ndeki çatışmaların dinler arası müşterek muharebeye dönüşerek toptan ölçekte müşterek gerilime evrilme olasılığına ayraç fail Çeviköz, "Afrika kıtasının istikrarına, toptan barışın parçası bulunmasına ve terörle savaşım bağlamında yayınlanan çabalara katkıda mevcut olmak tabii önemli. CHP şekilde politikamız bu doğrultuda. El Kaide, IŞİD ve ona biat fail kökten örgütlerin Afrika'da çalışan olmalarından ve dünyaya yıldırı ihraç etmelerinden CHP şekilde koyu müşterek düşünce duyuyoruz." ifadelerini kullandı.
"Türkiye Afrika'nın herhangi müşterek durumunda bulunacak"
AK Parti Kocaeli Milletvekili Fikri Işık ise Türkiye'nin, herhangi müşterek noktada barışı ve adaleti istediğini belirterek, "Afrika ile geliştirdiğimiz münasebat katiyen Batı ülkelerininki üzere kolonyalist iyilikle açılan münasebat değil." dedi.
Türkiye'nin, Afrika'nın herhangi müşterek durumunda bulunacağını vurgulayan Işık, "Bu bulunma, oradaki eş çıkarlarımızı korumak, baş başa büyümek, gelişmek, Afrika'nın kalkınmasına da görev etmek, bu sayede Türkiye'nin de refahını artıracak müşterek kavrayış çerçevesinde olacak. Türkiye bugüne denli bunun haricinde on paralık davranmadı. Bizim çıkarımız Afrika'nın refahı, istikrarı, on senelerce sömürülen Afrika'nın, kolonyalist zihniyetten kurtulup kişi halklarına dayanan, barışçıl, istikrarlı, bol bolamat toplumları biçimine gelmesidir. Türkiye'nin apayrı müşterek çıkarı olmaz." değerlendirmesini yaptı.
Mali ve Orta Afrika Cumhuriyeti tezkeresi, konuşmaların peşi sıra oylanarak bildirme edildi.
Genel Kurulda, elan sonraları partilerin gündeme bağlı kadro önerilerinin görüşmelerine geçildi.
