Suriye Anayasa Komitesi görüşmelerinde rejim ve karşı eş başkanları önce defa aynı masaya oturdu

Cenevre

Türkiye, Rusya ve İran'ın öncülüğünde, muhalifler ile Beşşar Esed rejimi ortada 30 Ocak 2018'de Soçi'de planlı Ulusal Diyalog Kongresinde Anayasa Komitesinin kurulması kararlaştırılmıştı.

150 üyenin katılımıyla 30 Ekim 2019'da süregelen ve 1 Kasım 2019'da sona aziz açma toplantılarının arkası sıra Suriye Anayasa Komitesinin "Küçük Grup" diyerek bilinen 45 şahsiyet doldurulma kurulu, BM Cenevre Ofisi'nde 5 tur musahabe gerçekleştirmişti. Fakat Esed rejimini özümleme fail heyetin uzlaşmaz tavrını sürdürmesi, süreci tıkamış ve Suriye'nin geleceğini belirleyecek toy anayasanın yazımına müşterek muhtelif geçilememişti.

BM Suriye hususi Temsilcisi Geir Pedersen, 17 Ekim'de düzenlemiş olduğu matbuat toplantısında, devrisi devir başlamış olacak altıncı turda, tarafların eskiden el toy Suriye anayasası reformu düşüncesince eskiz istihzar sürecine start dair anlaşmaya vardıklarını duyurdu.

Pedersen, matbuat toplantısının arkası sıra eskiden el muhaliflerin eş başkanı Bahra ve rejimin eş başkanı Kuzbari ile aynı masada güruh yaptı. Bahra ve Kuzbari eskiden el aykırı oturdu.

Görüşmelerin 18 Ekim'de süregelen altıncı turunun eskiden haset ve 19 Ekim'deki ikinci haset ve evvel BM Cenevre Ofisi, dü eş başkanın aynı masada güruh meydana getirdiği fotoğrafları servis etti.

"Rejim arsıulusal baskılar kararı masaya oturdu"

Rejim heyetinin, sürecin aslında buyana eskiden el muhaliflerle masaya oturması altıncı tuğra kaşe vursa da Komite'nin karşı üyeleri temkinli.

Suriye Anayasa Komitesinin 45 şahsiyet doldurulma kurulundaki Türkmen örgen Muhammed Ahmed, AA muhabirine meydana getirdiği açıklamada, rejimin uzlaşmaz tavrında fark olmadığının altını çizdi.

150 insandan oluşan Komite'deki 45 şahsiyet doldurulma kurulunda arazi meydan biricik Türkmen dil avcısı Ahmed, eş rüesa Kuzbari ile Bahra'nın aynı masaya oturmasına ilişkin, "Buna detant değil edisyon diyelim. Çünkü rejim nazar boncuğu devir kanun mevzusuna müspet yaklaşmadı. Bu aut devletlerin baskısından kaynaklı olabilir. Rusya'nın, Türkiye'nin yahut apayrı devletlerin tesiri olabilir." değerlendirmesinde bulundu.

Ahmed, rejimin arsıulusal baskılar kararı masaya göçmek durumunda kaldığının altını çizdi.

"Komite fakat altıncı turda birincil vazifesini hazırlamaya başladı"

Suriye Anayasa Komitesinin 25-29 Ocak 2021'de meydana gelen beşinci tur görüşmelerinde rejimin uzlaşmaz tavrına aksan karşılayıcı Ahmed, şu halde konuştu:

"Bu görüşmede rejim gene (anayasanın yazımına başlamaktan) kaçındı ve kanun ve esas ilkeler mevzusuna on paralık girmedi. Pedersen de anlaşılan bu vaziyetten az buçuk sıkıldı ve sonuç toplantının baş döndürücü çirkin geçtiğini söyledi. Bundan sonradan tığ muhalifler olarak, 'temel ilkeler ve anayasanın yazımı başlamazsa bizim gine bu masaya dolaşım imkanımız yoktur' dedik. Daha sonradan Moskova görüşmeleri oldu. Şam 4 ay bekletti, gine kendisiyle (Pedersen) görüştü. Sonra ABD, Rusya ve Türkiye’nin diplomasisi kararı gine görüşmeler başladı.”

Ahmed, altıncı tur görüşmelerinde Komite'nin eskiden el birincil vazifesini hazırlamaya başladığına ayraç ederek "Evet, bu turda rejim eskiden el anayasanın esas ilkelerini konuşmaya başladı. Yazım konusu başladı, tartışmalar başladı. Diyebiliriz ki şu an eskiden el kanun konusu görüşülmeye başlandı." dedi.

Muhaliflerin, rejimin ve çıplak maşer kurumlarının Pedersen'e sunmuş olduğu toy anayasanın esas ilkelerine bağlı eş noktaların belirleneceğini aktaran Ahmed, rejimin esas niyetinin görüşmelerin sona ereceği erte muhtemelen olacağını anlatım etti.

"Temkinli iyimseriz"

Komite'nin karşı üyelerinden Tarık El Kurdi de Komite'nin eskiden el bu turda esas vazifesini ödeme etmeye başladığını vurgulayarak "Evet, dü eş başbuğ eskiden el müşterek araya geldi. Bu mevzunun BM'nin belirlediği Anayasa Komitesinin çalışmalarını düzenleyen kökler kurallarında arazi aldığına şek yok. Fakat bu gestalt eskiden 5 turda gerçekleşmemişti. İki eş başbuğ alışveriş günü, pazartesi haset aynı masaya oturdu. Salı haset Pedersen'in de katılımıyla dü eş başbuğ güruh yaptı. Bu müspet müşterek gelişme." diyerek konuştu.

İki eş başkanın aynı masada oturmasını müspet bulduklarını fakat rejimin tavrı dair davranışlarında ölçülü olduklarını tamlayan Kurdi, "Bu tura, öbür tarafın (rejimin) sonuç ilkokul turda alıştığımızdan değişik müşterek halde geldiğini söyleyebiliriz fakat bu durum, müspet bahsetmek ve ya nikbin olmamız düşüncesince tam değil. Temkinli iyimseriz diyebiliriz. Biz kararı umuyoruz gereksiz lafları değil." değerlendirmesinde bulundu.

Yarın bitecek Suriye Anayasa Komitesi görüşmelerinin altıncı turunda tarafların müşterek ahir turun tarihini de belirlemesi bekleniyor.

Suriye Anayasa Komitesinin yapısı

Suriye Anayasa Komitesi, iri ve ıvır zıvır peyda etmek kabilinden dü yapıdan oluşuyor.

Büyük yapı, alt kurul üyelerinin tümünü kapsıyor ve rejim, aykırılık heyeti, çıplak maşer temsilcileri peyda etmek kabilinden 3 gruptan oluşuyor.

Küçük çatı ise 3 listeden seçilen 15'er insandan meydana geliyor ve anayasanın yazımından mesul bulunuyor.

45 şahsiyet doldurulma kurulunun hazırladığı taslakları, 150 şahsiyet iri binanın onaylaması, değişmeyen katılması düşüncesince ise üyelerin minimum yüzdelik 75'inin "evet" oyu vermesi gerekiyor.

Komite'nin dü eş başkana cemaat olması dikkati çekiyor.

Muhaliflerin eş başkanlığını emektar Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) Başkanı Hadi el Bahra, rejimin eş başkanlığını ise eskiden anayasayı hazırlayan Komite'de de arazi meydan hukukçu Ahmed Kuzbari yürütüyor.