Geneve
Suriye'de Mart 2011'de barışçıl el gösterileriyle başlamış bulunan ve Esed rejiminin müdahalesiyle dem gölüne dönen iç muharebede 10 sene geride kaldı.
BM raporlarında Esed diyeti ve destekçilerinin defaatle sivilleri vurarak ve azap yaparak harp suçu ve insanlığa erinç taksirat işlediği belgelenen iç savaşta, beniz binlerce insanoğlu yaşamını kaybetti, milyonlarcası da canını örtbas etmek düşüncesince bitişik devletlere iltica etmek mecburiyetinde kaldı.
Ülkedeki kaosu sona erdirmeye müteveccih siyasal hal arayışlarının en ehemmiyetli halkasını ise Suriye Anayasa Komitesi görüşmeleri oluşturuyor.
Komitenin 6'ncı dolaşma görüşmeleri, 5'inci turdaki manzara kırıklığının arkası sıra İsviçre'deki Birleşmiş Milletler (BM) Cenevre Ofisi'nde erte başlayacak.
Esed rejimi, taharri memuru polis maşer kuruluşları ve Suriye muhalefeti temsilcilerinin gelişigüzel birinden 15'er insandan oluşan anayasanın "Küçük Grup" üyeleri, 8,5 ay aranın arkası sıra Cenevre'de baştan birlikte araya gelecek.
Pedersen bugün eş başkanlarla görüşüyor
BM Cenevre Ofisi Sözcüsü Alessandra Vellucci, AA muhabirine icra ettiği açıklamada, 18 Ekim Pazartesi başlamış olacak 6'ncı turun birçok çağ süreceğinin netleşmediğini söyledi.
Vellucci, Pedersen'in bugün eş başkanlarla birlikte araya geleceğini arkası sıra matbuat toplantısı düzenleyeceğini bildirdi.
Özel Temsilci Pedersen'in matbuat toplantısının TSİ 18.00'de başlaması bekleniyor.
Muhalifler ise bitirdikleri yazılmış açıklamada Komite toplantılarının 22 Ekim'e derece süreceğini belirtti.
Pedersen, 28 Eylül'de BM Güvenlik Konseyine (BMGK) brifinginde, 5'inci dolaşma düşüncesince tarafların yöntem bilimi dair anlaştığını bildirmişti.
Bu turda tarafların, toplantılardan ilkin anayasanın bel kemiği ilkelerine bağlı metinleri sunacağını aktaran Pedersen, birlikte ahir turun tarihinin de belirleneceğini kaydetmişti.
Rejim heyetinin uzlaşmaz tutumu iri manzara kırıklığına minval açmıştı
25-29 Ocak 2021'de meydana gelen Suriye Anayasa Komitesi 5'inci dolaşma görüşmelerinde etraf evvel defa anayasanın içeriğine odaklanarak imla etabına geçmeyi hedefliyordu.
Anayasanın yazımı düşüncesince evvel konkre adımı atan yan bulunan Suriyeli muhalifler, yazımını tamamladıkları 10 bel kemiği maddeyi Anayasa Komitesine sunmuş fakat diyeti temessül fail astronomi bu maddeleri araştırma etmeyi bile reddetmişti.
Pedersen, 5'inci turda Esed rejimini temessül fail heyetin uzlaşmaz tavrına tepkime göstererek, "45 şahsiyet imla kadrosuna bundan böyle bu şeklide bitmeme edemeyeceğimizi söyledim. Benim düşüncesince birlikte manzara kırıklığı oldu." ifadesini kullanmıştı.
Muhaliflerin eş başkanlığını tay tay arabası Hadi el Bahra, AA muhabirine icra ettiği açıklamada, "Şimdi hepsi proses koyu bakımda. Top bundan böyle BMGK ve arsıulusal toplumda. Ciddi birlikte etap atmalarının tarihi geldi. Rus tarafının ve arsıulusal toplumun, (rejime) baskısı olmaksızın bunu başarmamız beklenir olmayacak. Biz hazırız ve buradayız fakat siyasal hal düşüncesince mukteza istek ve düşünce bu diyette yok." değerlendirmesinde bulunmuştu.
Rejimin ciddiyetsizliği evvel turdan itibaren başladı
150 üyenin katılımıyla 30 Ekim 2019'da başlamış bulunan ve 1 Kasım 2019'da sona ermiş açım toplantılarının arkası sıra 45 şahsiyet imla kurulu, 3-8 Kasım 2019'da BM Cenevre Ofisi'nde koyu müzakerat gerçekleştirmişti.
Rejim heyeti bu turdan itibaren görüşmelerde terörle uğraş derece ruzname dışı mevzuları masaya getirerek, Komitenin esasi içtima amacını gerçekleştirmesine izin etmemişti.
Cenevre'ye gelmelerine karşın masaya oturmadılar
Komitenin, Cenevre kentinde 25-29 Kasım 2019'da gerçekleşen 2'nci dolaşma görüşmeleri, diyeti temessül fail heyetin uzlaşmaz tavrı dolayısıyla 45 şahsiyet imla müesses birlikte araya gelemeden sona ermişti.
Cenevre'ye gelmelerine karşın masaya bile ayak üstü Şam'a dönen rejim heyetine muhalifler tepkime göstermişti.
Esed diyetinin temsilcilerinin bu uzlaşmaz tavrı "sahada devir kazanmaya müteveccih hamle" namına nitelendirilmişti.
24-29 Ağustos 2020'de meydana getirilen 3'üncü dolaşma görüşmelerinde ise BM Özel Temsilcisi Pedersen'in baskılarıyla rejim heyeti birlikte eskiden turun tersine evvel defa masaya oturmuştu.
Bu turda, etraf ortada "güçlü" görüş ayrılıkları bitmeme etmesine karşın evvel defa birtakımı kuma noktaların bulunduğu belirtilmişti.
30 Kasım-4 Aralık 2020'deki 4'üncü dolaşma görüşmelerinde ise lüzum Pedersen gerekse muhalifler evvel defa anayasanın imla etabına geçilmesi hususunda görüş bildirmişti.
29 Ocak'ta sona ermiş 5'inci turda da Esed rejimini temessül fail heyetin sonsuz uzlaşmaz büyüklenme sergilemesi dolayısıyla son alınamamıştı.
Suriye Anayasa Komitesinin yapısı
Suriye Anayasa Komitesi, iri ve önemsiz peyda etmek kıl payı dü yapıdan oluşuyor.
Büyük yapı, alt kurul üyelerinin tümünü kapsıyor ve rejim, aykırılık heyeti, taharri memuru polis maşer temsilcileri peyda etmek kıl payı 3 gruptan oluşuyor.
Küçük bina ise 3 listeden seçilen 15'er insandan meydana geliyor ve anayasanın yazımından mesul bulunuyor.
45 şahsiyet imla kurulunun hazırladığı taslakları, 150 şahsiyet iri binanın onaylaması, değişmeyen katılması düşüncesince ise üyelerin minimum yüzdelik 75'inin "evet" oyu vermesi gerekiyor.
Komitenin dü eş başkana cemaat olması dikkati çekiyor.
Muhaliflerin eş başkanlığını emektar Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) Başkanı Hadi el Bahra, rejimin eş başkanlığını ise eskiden anayasayı hazırlayan komitede de arazi düzlük hukukçu Ahmed Kuzbari yürütüyor.
