İslamabad
Bugün 85 yaşlarında yaşamını kaybeden Dr. Abdul Kadir Han, "Pakistan'ın nükleer silah teknolojisinin babası" adına anılıyordu.
Han, 1 Nisan 1936'da İngiliz Hindistanı'nın Bhopal şehrinde doğdu. Hindistan ile Pakistan'ın 1947'de bağımsızlıklarını kazanmasının arkası sıra ailesi ile 1952’de Pakistan'a barhana etti.
Karaçi Üniversitesi Metalürji Bölümünden 1960’ta yetkilendirilmiş bulunan Han, bu tarihten sonradan faziletli eğitimine Batı Almanya ve Hollanda’da bitmeme etti.
Han, 1972’de Belçika’daki Katolik Üniversitesinden Metalürji Mühendisliği branşında doktora derecesini elde etti.
URENCO'da işe girmesi dönüm noktası oldu
Uranyum zenginleştirmeyi aramak ve yükseltmek az daha İngiltere, Almanya ve Hollanda ortaklığında açılan URENCO nükleer konsorsiyumunda 1972’de çalışmaya süregelen Han, burada elde etmiş olduğu kalburüstü çalışmalarla tesisin en ehemmiyetli sahalarına ve duyurulmayan belgelerine muvasala iznine eş oldu.
Han, 1974'te Hindistan'ın nükleer denemesini gerçekleştirmesinin arkası sıra zamanın Pakistan Başbakanı Zülfikar Ali Butto’ya Pakistan’ın nükleer silah programı çalışmalarına katılmayı öneri etti.
Bir müddet sonradan bu teklifin benimseme edilmesinin arkası sıra ülkesine dönen Han, 1976’da Pakistan Atom Enerjisi Komisyonunun (PAEC) üyesi oldu. Aynı sene Han, "Han Araştırma Laboratuvarı"nı kurdu.
Pakistan 1998'de nükleer denemesini gerçekleştirdi
Bu tarihten sonradan Han, çalışmalarını Pakistan'da yürüttü. Hindistan'ın 1998’de ikinci nükleer denemesinin arkası sıra Pakistan da evvel nükleer testini yaptı.
Han, Yeni Delhi ile İslamabad arasındaki nükleer silah rekabetinde Pakistan'ın bu konudaki anahtar isimlerinden oldu.
Nükleer teknolojiyi "çalmakla" suçlandı
Han, Hollanda'dan ülkesine dönmesinin arkası sıra 1979'da "uranyum zenginleştirme teknolojisini çalmakla" suçlandı.
Pakistan’ın URENCO'ya ilgili nükleer teknoloji bilgilerine Han marifetiyle muvasala sağlamış olduğu iddiasıyla Hollanda hükümeti, Han için anket başlattı. 1985’te evcil ortak Hollanda mahkemesi Han’ı arkasından 4 sene delik cezasına çarptırdı. Bu sonucu temyize götürücü Han, ortak müddet sonradan bu suçlamadan aklandı.
İran, Kuzey Kore ve Libya'ya nükleer bilgelik sızdırma iddiaları
Han, 1990’larda ABD çeşidinden nükleer harp başlığı taşıyabilen füzeler karşılığında Kuzey Kore'ye sonuç adım kırılan nükleer teknoloji satmakla suçlandı. Han'ın hâlâ sonradan benzeşim halde İran ve Libya'ya da nükleer giz sattığı kanıt edildi.
Eski Pakistan Cumhurbaşkanı ve Başbakanı Pervez Müşerref yönetiminde 2001'de Bilim ve Teknoloji Danışmanı adına misyon vermeye başladı.
ABD çeşidinden 2003’te Pakistan’a nükleer hızla gelişen teknolojinin yayılımında Han'ın rolüne müteveccih kanıtlar gönderildi.
Bunun üstüne Müşerref'in görevine Ocak 2004’te sonuç verdiği Han gözaltına alındı.
Han, 2004 ile 2009 ortada ev hapsinde kaldı
Han 4 Şubat 2004’te, İran'a 1989-1991’de, Kuzey Kore ve Libya’ya da 1991-1997’de nükleer teknoloji para aktarımı etmiş olduğu itirafında bulundu. Bu itiraftan 1 çağ sonradan Müşerref, Han’ı affettiğini duyurdu. Bununla baş başa Han, 2009'a genişliğinde ev hapsinde kaldı. Bu tarihte ise Han, duruşma çeşidinden başıboş bırakıldı.
Han, hâlâ sonradan meydana getirdiği açıklamalarda, 4 Şubat'ta meydana getirdiği açıklamaları art çekerek, Müşerref çeşidinden bu açıklamaları hazırlamaya zorlandığını öne sürdü.
Ev hapsi kararının kaldırılmasının arkası sıra gözlerden ırak ortak avlu devam eden Han, 10 Ekim 2021'de kötüleşen esenlik hali dolayısıyla kaldırıldığı hastanede yaşamını kaybetti. 85 yaşlarında yaşamını yitiren Han, aralarında 2 Pakistan talih madalyası edinmek az daha aşırı sayıda ödüle müstahak görüldü. Han'ın piyasaya sürülen 2 kitabı ve aşırı sayıda makalesi bulunuyor.
