İstanbul
Dikkat eksikliği, çabukluk ile baş döndürücü dürtüsellikle kendini yayınlayan kognitif ve davranışsal sorunların da haremlik etmiş bulunduğu birlikte esenlik sorunu kendisine tanımlanan DEHB'nin sebepleri dört dörtlük kendisine anlaşılamıyor.
Araştırmacılar DEHB'nin kaynağının kalıtım bilimi nedenler, bellek hasarı, besin ve yardım maddeleri, psikososyal etkenler kabil riskler bulunduğunu tabir ediyor. Özellikle DEHB beşinci sınıf zamanında yayılmış kendisine görülüyor. Çocuklarda görülme sıklığı yüzdelik 3-5 oranında, koca çocuklarında görülme sıklığı ise kız çocuklarına layıkıyla şimdi yüksek.
Erken çocukluk yıllarında, çocukluk özelliğiyle fark edilmesi kuvvet bulunan DEHB, er karışma edilmediğinde akademik, içtimai ve ruhsal sorunlara defa açabiliyor. DEHB'li kollar bilimsel niteliği bulunan muvaffakiyet düşüklüğü birlikte okula uyarlama sorunları da yaşayabiliyor.
DEHB'nin çocuklarda kendini ne muhtemelen ettiğini AA muhabirine özetleyen Uzman Klinik Psikolog Filiz Çoban, baş döndürücü hareketlilik, el ve ayaklarda daim hareket, oturmayı sürdürememe, tırmanma, koşma, okunabilen hareket, birlikte tomar konuşma, dürtüsellik, sabredememe, esna bekleyememe, istifham bitirilmeden yanıtını söyleme, dikkat eksikliği, ayrıntılara dikkat edememe, almış bulunduğu fariza ve rollerde dikkatini yoğunlaştıramama ile zihnî nüfuz mucip işlerden savuşma kabil davranışlarla görülebildiğini söyledi.
Çoban, ferdin hemen dikkat eksikliği bozukluğuna ehil olabileceği kabil hemen hiperaktivite bozukluğuna ve ya hem dikkat eksikliği hem hiperaktivite bozukluğuna da ehil olabildiğini belirtti.
"Erkek çocuklarında şimdi kesif görülüyor"
DEHB'li bireylerin, aut uyaranlara birlikte tomar bariz olduklarını ve bir çok devir günce işleri unuttuklarını tamlayan Çoban, şöyleki bitmeme etti:
"Eğitim hayatları süresince DEHB'li bireylerin yaşayacakları bu problemleri çözebilmek düşüncesince en önce ilkokulun geçmiş yıllarında DEHB'li öğrencilerin belirleme edilmesi gerekir. Öğrencilerin belirleme edilmesinin peşi esna DEHB tanısının öğrencileri ne derecede etkilediğini saptama etmek düşüncesince yetişek gereksinimleri belirlenmeli ve ona layıkıyla ait kabiliyetleri geliştirilmeli. İlkokul yıllarında er tanılama alınması, tedris programlarının makul temellere oturmasını sağlayacak, bireylerin maharet gelişimini müspet yönde etkileyerek ileriki yetişek kademelerinde yaşanabilecek eğitsel hastalıkların önü maktu olacaktır."
Müdahale edilmediğinde topu topu yaşamı etkiliyor
Her gözyaşı zamanında hisse senedi özelliklerinin ayrımlı bulunmasına ilişkin kendisine DEHB'nin ayrımlı şekillerde görülebildiğine dikkati çekici Çoban, DEHB'li çocuğa ehil anne babalara şu tavsiyelerde bulundu:
"Erken tılsım alınmalı. Çocuğunuzu dobra gözlemleyin bunun düşüncesince meslek önceleri devirde bereketli dolgunca oyunlar oynayın. Sabırlı ve düşünceli peyda etmek gerekir. DEHB'li kollar ev içinde birlikte tomar dürtüsel davranışlarda bulundukları düşüncesince anne babalar arada sırada cezalar ayrıca hüküm davranışında bulunurlar. Çocuğun karakteriyle ait birlikte sorunu olmadığını bunun dirim bilimsel dolayısıyla bunları yaşadığını bilmeniz gerekir. Çocuğunuz düşüncesince bilim edinin, sınav yaptırın. Hekim, öğretmen, ebeveyn, psikolog, hususi terbiyeci kabil kimlerden dayanak alınıyorsa bu arada koordineli idman gerekir. Uzman katkısı almaktan çekinmeyin."
"Çocuklarınızla bereketli dolgunca aldatmaca oynayın"
Çocukları gözlemlemenin en makul yolunun aldatmaca kuşkulanmak bulunduğunu tamlayan Uzman Klinik Psikolog Çoban, DEHB'li çocuklarla oynanabilecek oyunları ise şöyleki sıraladı:
"Odanın içine yaşına ve ilgisine layıkıyla seçebileceğiniz büyüklükteki oyuncağı saklayın ve sıcak-soğuk niteleyerek yavrunuzun bulmasını sağlayın. Gösterilen gösterici içinde maksut eşyayı ve ya hayvanları bilmesini isteyebilirsiniz. Gözleri kapalıyken eline koyduğunuz eşyaları tanımasını, bilmesini isteyin. Sıra beklemekte zorluk çeken kollar düşüncesince evde baba, anne, karındaş var ise kardeşleri de karışma ederek dönenceli ferde atma oyunu oynayabilirsiniz. Dışarıda sek sek, yakıcı top, yerden efdal kabil oyunlar oynayabilirsiniz. Bu oyunları rollendirirken çocuğun yaşına, ilgisine dikkat süresine layıkıyla süresini uzatıp kısaltabilirsiniz."
DEHB belirleme edilen bebek ve ya gençlerde kesinlikle tedaviye başlanması icap ettiğini vurgulayan Çoban, "DEHB otama edilmezse, çocukta giderek bilimsel niteliği bulunan yaşamını yarıda bırakma, dost ilişkilerini sağlayamama, özellik kullanımına ve sigara kullanımına yatkınlık, yetişkinlik zamanında çöküntü kabil ağır problemlere defa açabiliyor. Uzmanı şahıslar kabilinden makul ve birlikte zamanlar tedavisiyle DEHB'li bireylerde aceleci el ve iyilik görülüyor."
"Dikkat eksikliği canlı erat dikkatini korumada başağrısı yaşar"
Uzman Psikolog Hayal Kesimel ise dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun nörogelişimsel bozukluklar kategorisinde arazi aldığını söyledi.
Bunların bebek ve gençlerde hemen dikkat eksikliği yaşanmış bulunan durum, hemen hiperaktivite bozukluğu yaşanmış bulunan gidişat ve herhangi birlikte ikisinin de komorbit (birlikte) görüldüğü biçiminde gözlemlenebildiğini aktaran Kesimel, "Dikkat eksikliği canlı erat detaylara dikkat etmez, daim vebal yapar, dikkatini korumada başağrısı yaşar, dinlemez görünür, maruz komutları izlemede engel çeker, kombinezon sorunu yaşar, dip hatır mucip işlerden kaçınır ve ya bu işleri yapmaktan hoşlanmaz, eşyalarını kaybeder, dikkati kolay dağılır, günce işlerini unutur." dedi.
Hiparaktif-dürtüsel bozuk para canlı ferdin durduğu yerde duramadığını, elleri ve ayaklarının hamarat olduğunu, etraflıca müddet oturmada başağrısı yaşadığını, çocukken koştuğunu ve ya tırmandığını, yetişkinken durumunda duramadığını özetleyen Kesimel, "Sessizce birlikte şeyle çalışır olmada başağrısı yaşar, motosiklet tutturulmuş kabil yahut DOĞRU duvara tırmanırcasına hareketlidir. Çok konuşur, karşıdaki ad sorusunu bitirmeden yanıtı yapıştırır, bekleme mucip ve ya dönenceli meydana getirilen işlerde başağrısı yaşar, başkalarının sözünü keser." sanarak konuştu.
Kesimel, dikkat eksikliği ve hiperaktif-dürtüsel bozukluğun herhangi birlikte ikisini de canlı bireylerde yukarıda herhangi birlikte dü grupta arazi düzlük bulgulara birlikte arada rastlanabildiğini söyledi.
"DEHB'li kollar içtimai ilişkilerinde de zorlanmalar yaşayabiliyor"
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tanısının, bebek ve akil baliğ psikiyatristi kabilinden konduğunu, tanılama düzlük bireylerin, zorlandığı alanlara layıkıyla psikoterapi, psikoeğitim ve hususi yetişek sahalarında dayanak aldığını tabir fail Kesimel, yaşanmış bulunan güçlük seviyesine layıkıyla akıl doktoru kabilinden medikal dayanak de verilebildiğini aktardı.
Çocukların mütekait duygularını mütekait davranışlarla gösterebildiğini, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunu teşhisi almış bulunan evlatların içtimai ilişkilerinde de zorlanmalar yaşayabildiğini dile getiren Kesimel, şunları kaydetti:
"Terapi sürecinde ailenin çocuğun birey gereksinimlerini akilane gözlemlemesi, uzmanların eşliğinde muteber şekilleri ve art bildirimleri dikkate alması enikonu ehemmiyet taşır. Erken tanılama herhangi birlikte vaziyette bulunduğu kabil dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu düşüncesince de yararlıdır. Erken tanılama ve tanıya makul sağaltım düzlük çocuklarda zorlandıkları bölgelerde ağır gelişmeler görülebilir. Günlük dünyadaki işlevsellik artar, içtimai ilgiler düzelebilir ve arbede bozma becerilerini gelişebilir."
