Sivas
Dünyada çabucak Kaz Dağları'nda yayılış gösterdiği tamlanan maydanozgiller familyasından "Peucedanum urbanii " angın endemik bitkiye Sivas Cumhuriyet Üniversitesi ve Balıkesir Üniversitesinin yürüttüğü plan kapsamında Kaz Dağları'na 6 kat gidip araştırı eden dü bilgi insanı kabilinden seneler sonradan baştan rastlandı.
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve plan yürütücüsü Prof. Dr. Hüseyin Aşkın Akpulat ile Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi Matematik ve Fen Bilimleri Eğitim Bölümü Biyoloji Eğitimi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tuncay Dirmenci, evvel kat 1883 senesinde Kaz Dağları'nda birleşen "Peucedanum urbanii" adlı endemik bitkiyi baştan hatırlamak düşüncesince plan hazırladı.
Avrupa'daki herbaryumlarda (Kurutulmuş bitki örneklerinin anlaşılan birlikte sistemle düzenlenerek saklandığı yer) sergilenen fakat birlikte henüz bulunamayan endemik bitkiyi göresimek düşüncesince nice kat Kaz Dağları'na revan Akpulat ve Dirmenci, 10 Eylül 2021'de Bayramiç yöresinde "Peucedanum urbanii"yi yemişli adına buldu.
Bölgede aşırı sayıda mevcut "Peucedanum urbanii"den birlikte skor toplandı. Bitki, Cumhuriyet Üniversitesi Fen Fakültesindeki herbaryumda malzeme durumuna getirilip tamamı araştırmacıların hizmetine sunulacak.
Prof. Dr. Hüseyin Aşkın Akpulat, AA muhabirine, projenin Cumhuriyet Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projesi Koordinatörlüğü kabilinden desteklendiğini söyledi.
"Peucedanum urbanii"nin örneğinin Türkiye'de evvel kat 1883 senesinde Kaz Dağları'nda "Sintenis" adlı araştırman kabilinden toplandığını özetleyen Akpulat, "Bu bitki örneği nazar boncuğu birlikte yerde biliniyordu ve bu dayanıklı 1883 yılından itibaren on paralık toplanmamıştı. Edinburgh'taki herbaryum ziyaretlerinde bu örnekleri gördüğümüzde, bunların meyvelerinin olmadığını gördük ayrıca 1945 senesinde Türkiye florası yazıldığında bu dayanıklı merkum lakin bu örnekte semere kısımları belirtilmemişti." dedi.
Dünyada çabucak Kaz Dağları'nda yayılış yayınlayan "Peucedanum urbanii"yi göresimek düşüncesince henüz ilkin 5 kere Kaz Dağları'na gittiklerini fakat son alamadıklarını tamlayan Akpulat, 6. gidişlerinde örneği bulduklarını dile getirerek, "Bu dayanıklı Türkiye herbaryumlarında yoktu. Bu nedenden dolayı bu dayanıklı aşırı ehemmiyetli ve endemik birlikte tür. Biz de ısrarla bu türün ardına icraat ve tetkikat yaptık." diyerek konuştu.
"138 sene sonradan yemişli adına evvel kat toplandı"
Bitkiyi Prof. Dr. Tuncay Dirmenci ile Kaz Dağları'nda baştan bulmanın mutluluğunu yaşadıklarını özetleyen Akpulat, şunları kaydetti:
"Biz evvel kat yemişli dayanıklı topladık ve bu yemişli dayanıklı sebebiyle de Türkiye florasındaki az bulunan kısımları tamamlayacağız. Örneğimizi en çelimsiz sürede yazı biçiminde yayımlayacağız. Bunun önemi şu, 1883 senesinde ülkemizden yegâne bitki dünkü cins adına yapılır ve bu dayanıklı bitki henüz sonradan nazar boncuğu devir toplanmamış, kayıtlarda yok. Yurt haricinde 11 pare herbaryumda ise bu dayanıklı var. Bu örneklerin hiçbirisinde semere bulunmadığı düşüncesince şek vardı. Biz bu örneği 138 sene sonradan baştan biriktirerek asıl bulunduğunu ortaya çıkardık. Örnekteki farklılıkları da belirleme ederek en çelimsiz sürede yayımlayacağız. Kaz Dağları'nda bu bitkinin de varlığını belirleme etmiş olduk."
Doğadan birleşen bitki türlerinin birlikte örneğinin herbaryumlarda saklandığını tamlayan Akpulat, bitkinin adı, toplandığı yer, tarih, yükselti, toplayan bireyin ve bitkiyi adlandıran bireyin ismi mukayyet etiketle kartonlara yapıştırılıp korunduğunu anlatım etti.
Akpulat, bitkilerden tahsil edilen herbaryum örneğinin, o bitkinin bulunmuş olduğu yerle ilişik ilmî iddia bulunduğunu da laflarına ekledi.
