Biden ve Çin Devlet Başkanı Xi’den 3.5 saatlik kritik görüşme

ABD Başkanı Joe Biden ve Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, dü yurt arasındaki huzursuzluğun hamam çatışmaya dönmesine bağlı endişeler artarken videoteyp konuşma kanalıyla evvel beniz yüze görüşmelerini gerçekleştirdi. Zirveye dü liderin yanı sıra, Çin tarafında Çin Başbakan Yardımcısı Liu He, Çin Komünist Partisi Merkez Komitesi Dış İlişkiler Komisyonu Ofisi Direktörü Yang Jiechi, Çin Dışişleri Bakanı Wang Yi ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Xie Feng katıldı. Amerika tarafında ise Hazine Bakanı Janet Yellen, Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan karışma peyda etmek kıl payı beş altı yukarı düzem ABD'li izinli iştirak gösterdi.

Konuşmasına Biden'e “eski dost” sanarak seslenme ederek süregelen Çin Devlet Başkanı Xi açma beyanında, Çin ile ABD'nin aykırı hürmet göstererek, sulh zarfında müşterek arada hayata devam etmenin ve aykırı yarara mebni işbirliğinin yollarını araması icap ettiğini söyledi. Xi, “Çin ile ABD, dünyanın en iri dü ekonomisi ve BM Güvenlik Konseyi'nin sürekli üyeleri yerine yazışma ve işbirliğini artırmalı” dedi.

İki ülkenin toptan sorumlulukları paylaşırken, dünyanın sulh ve gelişmesini ilerletmek düşüncesince baş başa emek harcaması icap ettiğini kaydeden Çinli reis Xi, “Sayın Başkan Biden, uzlaşma sağlamak, enerjik adımlar çarpmak ve Çin-ABD ilişkilerinin olumlu müşterek istikamette ilerlemesini iletmek düşüncesince sizinle baş başa çalışmaya hazırım” ifadelerini kullandı.

Xi Jinping, Biden'in ABD'nin Çin'e müteveccih politikalarını ölçülü ve yararcı müşterek yola döndürmesini dilek ettiklerini dile getirdi. Amerika yönetimini Tayvan ile kurduğu DOĞRU ilişkilerin hassasiyeti dair uyarıcı Xi, “Tayvan'ın bağımsızlığını korumak için çaba sarfeden yarıcı güçler tahriklerini sürdürür üste al çizgilerimizi aşarlarsa kaba tedbirler almaktan apayrı seçeneğimiz kalmayacak” sanarak konuştu.

Biden'dan yazışma vurgusu

ABD Başkanı Joe Biden ise görüşmenin başlangıcında, dü yurt ilişkilerinde basit ve bariz müşterek rekabetin garanti dibine alınmasını sağlayacak içten ve doğrudan tartışmalar yürütmeyi sabırsızlıkla beklediğini kaydetti. Biden, rekabetin çatışmaya dönüşmemesi düşüncesince çalışılmasına gerekseme duyulduğuna ayraç ederek yazışma kanallarının bariz tutulması gerekliliğinin altını çizdi. İki lider, başkaca Kuzey Kore, Afganistan ve İran kabilinden diyalekt sınamalar üstünde de düşün teatisinde bulundu.

Çin medyası: “Biden, ABD'nin Çin'in siyasal sistemini tahrifat arayışında olmadığını söyledi”

Çin medyasına yansıyan haberlere göre, görüşme 3 saat 24 bugün sürerken, Biden'in ABD'nin Tayvan'ın bağımsızlığını desteklemediğini dediğine ayraç edildi. Biden'in toplantıda ABD'nin Çin'in siyasal sistemini tahrifat arayışında olmadığını dediği de tabir edildi.

Beyaz Saray: “Biden, Tayvan'daki statükoyu yegâne yönlü yerine tahrifat çabalarına dirlik çıktı”

Görüşmenin peşi sıra Beyaz Saray'dan meydana getirilen açıklamada da Biden'in toplantıda ABD'nin Çin'in Sincan, Tibet ve Hong Kong'daki uygulamaları ve umumi yerine insanoğlu hakları mevzusundaki endişelerini dile getirmiş olduğu belirtildi. Biden'in Xi'ye Tayvan Boğazı'nın sulh ve güvenliğinin yegâne yönlü yerine değiştirilmesine dirlik çıktığını belirttiği dökme açıklamada, “Başkan Biden, Tayvan ile ait olarak, ABD'nin ‘Tek Çin' politikasına bağlılığını, Tayvan ile İlişkiler Yasası, üç Ortak Bildiri ve Altı Teminat'ı izlediğini, Tayvan Boğazı'ndaki statükoyu yegâne yönlü yerine tahrifat yahut sulh ve istikrarın altını oyma çabalarına kaba müşterek halde dirlik çıktığını vurguladı” ifadelerine toprak verildi.

Öte yandan, dü lider, Biden'in riyaset koltuğuna oturmasının peşi sıra dü kat telefon görüşmesi gerçekleştirmişti.

Cenk Özkömür