Paşinyan'ın sınırın açılması da müdahale kazanmak gibi Türkiye ile ilişkileri normalleştirmek için çalıştığını tamlayan Azerbaycanlı politik analist Elhan Şahinoğlu, Ermenistan Güvenlik Konseyi Sekreteri Armen Grigoryan'ın da ayrımsız açıklamayı yaptığını kaydetti.
Erdoğan-Paşinyan görüşmesinden geçmiş dü ülkenin diplomatlarının ortak araya gelmiş şekilde ilişkilerin normalleşmesi için en evvela ne konuların çözülmesi icap ettiğini tartışması icap ettiğinin açıkça bulunduğunu tabir fail Şahinoğlu, "Bu proses çoktan başlamış olabilir. Ermeni gazetecilerin Ankara'dan koruyucu uçağın Erivan'a indiğini çav vermesi DOĞRU değil. Ankara ile Erivan ortada diyaloğun başlaması Azerbaycan için de faydalıdır. Bakü, Türkiye ile Ermenistan ortada imzalanan protokole eskiden DOĞRU şekilde itiraz etmişti. Çünkü işgali bitirmeden Türk-Ermeni ilişkilerini normalleştirmenin yarardan baş döndürücü ziyanı vardı. Şimdi boyut farklı. Azerbaycan engelleme altındaki toprakların çoğunu kurtardı ve Ankara'nın Erivan ile diyalog kurmasının uğrunda tek bariyer yok. Bununla beraberce Ankara, Erivan ile diyalogda Azerbaycan faktörünü dikkate alacaktır. Ankara'nın Erivan'a verdiği ana mesaj, Ermenistan'ın Azerbaycan ve Türkiye'nin yer bütünlüğünü tanıması ve Zengezur koridorunu açmasıdır. Bu aşama olmaksızın Ankara-Erivan diyaloğu son olmayacaktır. Her halükarda Nikol Paşinyan'ı diyalog ve görüşmeler kanalıyla bölgedeki bulunan gerçekleri ve bu gerçeklerden vazgeçmenin Ermenistan için ağır neticelerini beyan etmek gerekiyor" dedi.
"Azerbaycan, İran ile ilişkilerde dava istemiyor"
Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu'nun Birlemiş Milletler (BM) toplantısı kapsamında New York'ta İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir Abdullahiyan ile ortak araya gelmesini değerlendiren Şahinoğlu, "Mevlüt Çavuşoğlu ve Abdullahiyan, İran, Azerbaycan ve Türkiye dışişleri bakanlarının Tahran'da ortak araya gelmesi dair anlaştılar. İran-Azerbaycan ilişkilerinde gerginlik bitmeme ediyor. Azerbaycan, İran ile ilişkilerde dava istemiyor. Ancak İran kargoları Ermenistan üstünden yasadışı yollardan Karabağ'a fuel oil taşıyorsa ve İran dini liderinin Erdebil'deki mümessili Seyid Hassan Amuli Azerbaycan'ı zılgıt ediyorsa, bunların yanıtsız kalmayacakları açıktır. Ayrıca Tahran, Türk-Azerbaycan askeri ittifakını bilmeyerek namına zılgıt şekilde görmüş ve sınırda askeri tatbikatlara başlamıştır.
İran'ın nerede yetişek icra ettiği tabii ortak iç meseledir. Ama bu durumda, yasal ortak istifham ortaya çıkıyor. Azerbaycan'ın uç yerleri 27 senedir engelleme altındayken Tahran illet bu alanda manevra yapmıyordu da, engelleme altındaki topraklar boşaltıldıktan sonraları tatbikatlar yapılmağa başladı?" niteleyerek konuştu.
"İran-Azerbaycan ilişkilerinde istifham işaretleri tek devir azalmayacak"
"Mevcut boyut Türkiye'yi de endişelendiriyor" diyen Şahinoğlu, şunları kaydetti:
"Bu nedenle, mevzuları netleştirmek için müselles ortak toplantıya gerekseme vardır. Aslında Azerbaycan-Türkiye-İran müselles formatı derinliğine senelerdir var. Bu ebat temelinde dışişleri bakanları toplantısının girişimi, mekan şekilde İran başkentinin seçilmesi teklifi Tahran'dan geldi. Tahran'ın bu görüşmeden geçmiş Karabağ'a fuel oil girişini yasaklaması filhakika müspet ortak iklim oluşturacaktır. Öte yandan, Tahran ortak şeyden fikir duyuyorsa, bunu Amuli'nin pejoratif diliyle değil, diplomatlar ve yetkililer toplantısında söyleyebilir. İran-Azerbaycan ilişkilerinde istifham işaretleri tek devir azalmayacak. mühim olan, dü bitişik yurt arasındaki gerilimin toplantılar ve tartışmalar kanalıyla eğreti şekilde tırmanmasını engellemektir. mesela İran'ın Bakü büyükelçisine maruz notadan sonraları yeniden Karabağ'a kargo taşıması yahut Seyid Amuli'ye dimdik vererek Azerbaycan'ı zılgıt etmesi bireşimli ortak gerginlik artışıdır. Bu vaziyette gerilimi tırmandıran yan henüz dokuncalı olacaktır. Tahran, Azerbaycan'ı zılgıt etmenin İran için dar hasiyet yapacağını anlamalıdır" dedi.
Ersin Turan
