İstanbul
Arap başkentlerinden meydana getirilen açıklamalarda arsıulusal topluma ve mebni taraflara "sağduyu, gerginliği azaltma, barışçıl yollarla uzlaşıya varma, diyalog ve müzakerelerle alanda düzenlilik ve istikrarı baştan sağlama, devletlerin bağımsızlığı ve arazi bütünlüğüne uyma etme" çağrısı ön plana çıktı.
Kiev'de şimendifer istasyonu yöreleri füzeyle vurulduBM, 1 milyondan aşkın mültecinin Ukrayna'dan bitişik devletlere geçtiğini duyurduÇin, BM Genel Kurulundaki Ukrayna oylamasında bikarar oy kullandıMoody's Rusya'nın emniyet notunu düşürdüAncak Arap coğrafyasındaki hükümetlerin bu söyleyiş birliğinin bilakis Arap sokakları Ukrayna-Rusya cenginde ikiye bölündü. Çoğunluk Ukrayna'nın egemenliğini ve bağımsızlığını savunmaktan yana birlikte davranış seyrederken az da olsa içtimai iletişim araçları platformlarında Rusya'nın bahis konusu askeri müdahalesini destekleyenler de uydurma konusu.
Atılan bombalar, yanan evler, korkma ve panikle ölümden kaçmaya etkin kişilerin görüntüleri Irak ve Lübnan'daki aut istilalarda Libya, Yemen ve Suriye'deki iç savaşlarda benzeri sahnelere kanıt bulunan Arap halklarını dikçe etkiledi.
Batılı devletlerin ve Rusya'nın müttefiklerine yaklaşımı
ABD ve NATO'nun Ukrayna'yı bekâr bıraktığına bağlı söylemler ve Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy'nin "Rus ordusunun 24 Şubat'ta başlatmış bulunduğu saldırılarla mücadelede ülkesinin birlikte tane başına bırakıldığı" yönündeki açıklamaları Arap sokağında enli eko buldu.
Batı'nın Ukrayna dair sergilediği bu tutum, Arap halklarında "devletlerin öz kabiliyetlerini mensur etmesi, bağımsızlığını garanti dibine alması ve aut saldırılardan sığınmak düşüncesince ecnebi güçlere güvenmemesi gerektiği" noktasında çelimli birlikte fikir oluşturdu.
Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısına icap dayanak noktası versin icap gönül rahatlığı çıksın Arap dünyası "Batı ve ABD'nin, Rusya kabilinden çelimli birlikte devletin saldırısına uğrayan birlikte bağlaşık ülkeyi bekâr bıraktığı" noktasında hemfikir.
Buna rağmak Rusya, Batı'nın kâffesi eleştirilerine rağmak Suriye'deki Esed diyetine verdiği kabilinden müttefiklerine desteğini sürdürüyor.
Suriye'ye 2015 senesinde askeri müdahalede bulunan Rusya Devlet Başkanı Vladamir Putin, silahlı aykırı gruplara gönül rahatlığı yürüttüğü 4 salname savaşın arkası sıra düşüşü an meselesi iken Esed diyetinin devrilmesini karışma noktasında ehemmiyetli birlikte gösteriş oynadı.
Putin'in 21 Şubat'ta Ukrayna'nın doğusundaki Rusya yanlısı ayrılıkçı Donbas ile Lugansk'taki güya yönetimleri tanıdığını açıklamasının arkası sıra da Esed, Rus liderin kararını desteğini tabir ederek Donbas ile Lugansk'ı tanıdığını duyurdu.
Arap ülkelerinin önde mevrut isimlerinin Ukrayna-Rusya savaşına bağlı içtimai medyada icra ettikleri açıklamalarda Rusya'nın Suriye'deki rolünü hatırlatmaları dikkati çekiyor. Söz konusu paylaşımlarda, Rusya'nın Suriye'de oynadığı rolün çatışmaların uzamasına, sivillerin ölümüne ve yerlerinden edilmesine ve şehirlerin yıkılmasına hastalık bulunduğu tabir ediliyor.
Arap seçkinleri başkaca Rusya'nın Libya'da da başşehir Trablus'u ele nakil girişimlerinde namına iane etmesi düşüncesince "Wagner" yüklü askerlerini devreye sokarak ülkenin doğusundaki silahlı güçlerin önderi Halife Hafter'in beraberinde arsa aldığını; 2011'den buyana bitmeme fail çatışmaları sona erdirecek siyasal hal periyodunu aksattığını hatırlatıyor.
Lübnan yönetiminde Ukrayna-Rusya çatlağı
Bazı Arap vatanlarında ise dalavere ortamında Ukrayna-Rusya mücadelesi dair değişik sesler yükseldi.
Lübnan'da Dışişleri Bakanlığı "Rusya'nın Ukrayna topraklarına saldırısını kınayıp askeri operasyonun ivedilikle sonlandırılması, askeri güçlerin arka çekilmesi ve diyaloğa arka dönülmesi" çağrısında bulunurken, Hizbullah ise henüz bikarar birlikte davranış sergiledi.
Hizbullah saylav İbrahim el-Musevi, kaba üslubu zımnında Dışişleri Bakanlığının tutumunu eleştirdi. Musevi, içtimai medyada tartışmalara ve bölünmelere kere açan bu çeşit durumların Lübnan'ın çıkarına olmadığını savundu.
Lübnan'da Hizbullah'ın müttefiki hür Yurtsever Hareketi Partisi Başkanı Cibran Basil de Lübnan Dışişleri Bakanlığının açıklamasının partilerinin tutumunu yansıtmadığını belirtti.
Çıkar dengesine mebni pozisyon
Genel şekilde Arap vatanlarında içtimai medyadaki paylaşımlara ve encam mevrut adların tutumlarına bakılınca Arapların Ukrayna-Rusya cenginde yarar dengelerine mebni durum belirlenmesine müteveccih birlikte davranış benimsedikleri söylenebilir.
ABD'nin tutumunun ardından, Washington'un müttefiki birtakım Arap ülkelerine mebni birlikte kol peyk kanalı, Ukrayna'daki savaşın neticeleri noktasında Rusya'yı suçlayıcı, çıplak kayıplara odaklanan ve Rus askeri operasyonuna gönül rahatlığı görüşler tamlayan yayınlar ika çabasına girdi.
Arap sokağının tutumu
Arap sokağında ABD'nin, müttefiki bulunan devletleri savunmayacağı ve aut tehlikelere yahut arsıulusal güçlerin saldırılarına sunulan kalması yerinde düzenlilik şemsiyesi olmayacağı görüşü hakim.
Arap halklarının ekseriyeti bulunan vaziyete devletlerin rastgele birlikte aut atak karşısında egemenliğini ve bağımsızlığını savunması açısından bakıyor ve Rus ordusuyla gönül rahatlığı karşıya mevrut Ukrayna ve halkının beraberinde arsa alıyor.
Buna rağmak hassaten Esed diyeti destekçileri ve "Direniş Ekseni" ilkin peyda etmek neredeyse Rusya'ya belirgin desteklerini bildirme fail birlikte heves de uydurma konusu. Bu kesim; Suriye şehirlerinde iri yıkımlara, savaşın tarafı sıfır on binlerce sivilin yaşamını kaybetmesine, Rus bombardımanı zımnında milyonlarca insanoğlunun yerinden bulunmasına kere açan Putin'e Esed diyetinin beraberinde durduğu düşüncesince "borçlu" olduklarını tabir ediyor.
Arap sokağında minimum can alıcı üçüncü eğilime gelince; ABD'nin müttefiki bulunan Ukrayna ordusunun yüzbinlerce Iraklının ölümüne kere açan 2003'teki işgale katılmış bulunduğu hatırlatılarak bulunan muharebede Kiev ve ya Moskova'nın beraberinde arsa alınmaması gerektiği şeklinde. Bu grup, bire birlikte sürede Rus güçlerinin, Suriye'de diyet güçlerinin kontrolünde sıfır alanlarda sivilleri amaç almaya bitmeme ettiğine dikkati çekiyor.
Savaşın, erke ve besin tutarları üstündeki yansımaları
Arap devletleri ve halklarının, Ukrayna-Rusya savaşının toptan piyasalarda erke ve besin tutarları üstündeki yansımalarından da etkilenmesi bekleniyor.
Çatışma alanından coğrafi şekilde ırak olmalarına rağmak birtakım Arap ülkelerinde, Rus saldırısının besin güvenliğine bulunan yansımaları, krizlerden muzdarip bu devletlerde hükümet ve halklar düşüncesince birlikte akıl kaynağı. Savaşın ilerlemesi ile erke ve hububat arzı üstündeki bu ağırlık henüz karmakarışık bir vaziyete gelebilir.
Arap ülkelerinin çoğunun, savaşın enerjik tarafları Rusya ve Amerika ile birtakım kimi ortaklığa yahut ittifaka yaklaşan güzel ilişkilere erbap olması, hükümetleri, pozisyonlarını belirlemede yan peyda etmek ve ya Washington ve Moskova ile kararlı ilişkileri dayanak noktası peyda etmek dair henüz davranışlarında ölçülü bir vaziyete getiriyor.
