Türkiye'de kekiğin başkenti şekilde aşina Denizli'de çiftçilerin tıbbı aromatik bitkilere yönelmesi çabucak bitmeme ediyor. Bölgede gelişigüzel güzeşte sene adaçayı, kekik ve lavanta dikimi bitmeme ediyor.
Adnan Menderes Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Çelik, dört bini endemik 12 binden müşterek tomar bitki türüne erbap Türkiye'nin tıbbi ve aromatik bitkilerde salname gelirinin milyon dolarlar seviyesinde olduğunu, çiftçiye muktezi desteğin verilmesi, bilimsel niteliği olan dayanak noktası ve akıllıca el işi yöntemleriyle 150 milyar dolar seviyesine çıkabileceğini söyledi.
Babadağ ilçesi civarlarındaki kekik ve lavanta fidanlığında tetkik eden Prof. Dr. Ali Çelik, “Ülkemiz bitki açısından enine boyuna zengindir. Yaklaşık 12 binin üstünde bitki vardır. Bunun dört binini sadece ülkemize ilişik endemik bitkiler oluşturmaktadır. Ülkemiz bire müşterek sürede ticareti meydana getirilen tıbbı ve aromatik bitkiler açısından da zengindir. Dünya piyasasında yeğleme edilen mazruf acısından enine boyuna zengindir. İspanya tıbbı aromatik bitkiler açısından kısaca 35 milyar dolar geliri var. İtalya 12 milyar dolar, İran 8 milyar dolar, Pakistan 1 milyar dolar, fakat türkiye milyon dolarlar civarındadır. Bunun kesinlikle Pazar payının arttırılması gerekir. Bizim ülkemiz, başta origanum gurubu kekikler açısından evren piyasasında ehemmiyetli müşterek yere sahiptir. Özellikle kıraç bölgelerde aşırı müşterek tomar suyun istemediği yerlerde, bunun fizibilitesinin akademisyenler çeşidinden yapılıp özendirilmesi gerekiyor. Dünya pazarında akademisyenler çeşidinden içeriklerinin akredite laboratuvarlarda yapılıp barkotlanarak satılması gerekiyor” dedi.
Yağlık lavantaya alaka artıyor
Denizli özek ve ilçelerinde kokuluk derin şekilde ta baş bezi lavanta dikimi yapıldığına uyanıklık çekici Prof. Dr. Ali Çelik, “Lavanta da devir geçtikçe Denizli'de ekilen bölgelerin miktarı artmaktadır. Çivril'de kısaca şekilde güzeşte sene tığ 250 dönüm arazide lavanta hem kokuluk, hem de baş bezi şekilde ekimini yaptık. Bu devir geçtikçe Tavas'ta başta Çivril'de, Buldan'da bunun kesinlikle il müdürlükleri çeşidinden özendirilerek fide desteğinde yapılarak ekiminin gerçekleştirilmesi gerekiyor. Ülkemizin kısaca 150 milyar dolar bundan gelir beklediğini tabir etmiştim” niteleyerek konuştu.
Ücretsiz müşavirlik desteği veriyor
Kekik ve lavanta fidanlığı sahibi Ziraat Yüksek Mühendisi Ethem Tümbek ise, kısaca 40 salname bilim ve birikimiyle kekik ve lavanta üreticilerine ve dikim yapacaklara parasız müşavirlik hizmeti verdiğini söyledi. Alternatif mahsul arayanlar düşüncesince pazarı açık, üretmesi bedava tıbbı ve aromatik bitkilerin ehemmiyetli müşterek alternatif olduğuna uyanıklık çekici Tümbek, şöyleki konuştu:
“Denizli, bilinmiş bulunduğu kabil kekiğin elhak merkezi. Türkiye'de imal edilen kekiğin yüzdelik 75'i Denizli'de üretiliyor. Lavantada da, Isparta'dan sonradan yeteri kadar toprak almaya başladı. Türkiye'nin nice ilinde iklimin akıllıca bulunduğu yerlerde kekik ve lavanta yetiştiriciliği düşüncesince ego mesleksel birikimimi üreticilerle büzüşmek hesabına fide ve direk işiyle uğraşıyorum. Burada da baş bezi lavanta fidesi ve İzmir kekiği fidesi üretiyorum. Üreticilere hem fen dayanak noktası veriyoruz ücretsiz, hem fide ihtiyacını karşılıyoruz”
Hasan Durna - Hüseyin Yılmaz