Geneve
Suriye'de Mart 2011'de barışçıl el gösterileriyle süregelen ve Esed rejiminin müdahalesiyle koku gölüne dönen iç harpte 10 sene geride kaldı.
BM raporlarında Esed diyeti ve destekçilerinin tekraren sivilleri vurarak ve azap yaparak harp suçu ve insanlığa huzur taksirat işlediği belgelenen iç savaşta, beniz binlerce insanoğlu yaşamını kaybetti, milyonlarcası da canını örtbas etmek düşüncesince yandaki devletlere iltica etmek mecburiyetinde kaldı.
Ülkedeki kaosu sona erdirmeye müteveccih siyasal hal arayışlarının en ehemmiyetli halkasını ise Suriye Anayasa Komitesi görüşmeleri oluşturuyor.
Komitenin 6'ncı volta görüşmeleri, 5'inci turdaki manzara kırıklığının arkası sıra İsviçre'deki Birleşmiş Milletler (BM) Cenevre Ofisi'nde erte başlayacak.
Esed rejimi, çırçıplak maşer kuruluşları ve Suriye muhalefeti temsilcilerinin değme birinden 15'er insandan oluşan anayasanın "Küçük Grup" üyeleri, 8,5 ay aranın arkası sıra Cenevre'de baştan birlikte araya gelecek.
Pedersen bugün eş başkanlarla görüşüyor
BM Cenevre Ofisi Sözcüsü Alessandra Vellucci, AA muhabirine icra ettiği açıklamada, 18 Ekim Pazartesi başlamış olacak 6'ncı turun birçok devir süreceğinin netleşmediğini söyledi.
Vellucci, Pedersen'in bugün eş başkanlarla birlikte araya geleceğini arkası sıra matbuat toplantısı düzenleyeceğini bildirdi.
Özel Temsilci Pedersen'in matbuat toplantısının TSİ 18.00'de başlaması bekleniyor.
Muhalifler ise bitirdikleri kayıtlı açıklamada Komite toplantılarının 22 Ekim'e derece süreceğini belirtti.
Pedersen, 28 Eylül'de BM Güvenlik Konseyine (BMGK) brifinginde, 5'inci volta düşüncesince tarafların yöntem bilimi dair anlaştığını bildirmişti.
Bu turda tarafların, toplantılardan ilkin anayasanın bel kemiği ilkelerine bağlı metinleri sunacağını aktaran Pedersen, birlikte ahir turun tarihinin de belirleneceğini kaydetmişti.
Rejim heyetinin uzlaşmaz tutumu şişman manzara kırıklığına biçim açmıştı
25-29 Ocak 2021'de meydana gelen Suriye Anayasa Komitesi 5'inci volta görüşmelerinde etraf ilkin kere anayasanın içeriğine odaklanarak doldurulma evresine geçmeyi hedefliyordu.
Anayasanın yazımı düşüncesince ilkin konkre adımı atan yan bulunan Suriyeli muhalifler, yazımını tamamladıkları 10 bel kemiği maddeyi Anayasa Komitesine sunmuş fakat diyeti anabolizma fail kurul bu maddeleri etüt etmeyi bile reddetmişti.
Pedersen, 5'inci turda Esed rejimini anabolizma fail heyetin uzlaşmaz tavrına tepkime göstererek, "45 yabanlık doldurulma kadrosuna bundan sonra bu şeklide bitmeme edemeyeceğimizi söyledim. Benim düşüncesince birlikte manzara kırıklığı oldu." ifadesini kullanmıştı.
Muhaliflerin eş başkanlığını tay tay arabası Hadi el Bahra, AA muhabirine icra ettiği açıklamada, "Şimdi hepsi proses koyu bakımda. Top bundan sonra BMGK ve arsıulusal toplumda. Ciddi birlikte etap atmalarının tarihi geldi. Rus tarafının ve arsıulusal toplumun, (rejime) baskısı yapılmaksızın bunu başarmamız beklenir olmayacak. Biz hazırız ve buradayız fakat siyasal hal düşüncesince lazım istek ve düşünce bu diyette yok." değerlendirmesinde bulunmuştu.
Rejimin ciddiyetsizliği ilkin turdan itibaren başladı
150 üyenin katılımıyla 30 Ekim 2019'da süregelen ve 1 Kasım 2019'da sona ermiş açma toplantılarının arkası sıra 45 yabanlık doldurulma kurulu, 3-8 Kasım 2019'da BM Cenevre Ofisi'nde koyu danışmalar gerçekleştirmişti.
Rejim heyeti bu turdan itibaren görüşmelerde terörle uğraş kabil ruzname dışı mevzuları masaya getirerek, Komitenin esasi içtima amacını gerçekleştirmesine izin etmemişti.
Cenevre'ye gelmelerine karşın masaya oturmadılar
Komitenin, Cenevre kentinde 25-29 Kasım 2019'da gerçekleşen 2'nci volta görüşmeleri, diyeti anabolizma fail heyetin uzlaşmaz tavrı dolayısıyla 45 yabanlık doldurulma yerleşmiş birlikte araya gelemeden sona ermişti.
Cenevre'ye gelmelerine karşın masaya bile ayak üstü Şam'a dönen rejim heyetine muhalifler tepkime göstermişti.
Esed diyetinin temsilcilerinin bu uzlaşmaz tavrı "sahada devir kazanmaya müteveccih hamle" adına nitelendirilmişti.
24-29 Ağustos 2020'de meydana getirilen 3'üncü volta görüşmelerinde ise BM Özel Temsilcisi Pedersen'in baskılarıyla rejim heyeti birlikte evveli turun tersine ilkin kere masaya oturmuştu.
Bu turda, etraf ortada "güçlü" görüş ayrılıkları bitmeme etmesine karşın ilkin kere birtakım eş noktaların bulunduğu belirtilmişti.
30 Kasım-4 Aralık 2020'deki 4'üncü volta görüşmelerinde ise lüzum Pedersen gerekse muhalifler ilkin kere anayasanın doldurulma evresine geçilmesi hususunda görüş bildirmişti.
29 Ocak'ta sona ermiş 5'inci turda da Esed rejimini anabolizma fail heyetin sonsuz uzlaşmaz eda sergilemesi dolayısıyla son alınamamıştı.
Suriye Anayasa Komitesinin yapısı
Suriye Anayasa Komitesi, şişman ve ıvır zıvır peyda etmek kıl payı dü yapıdan oluşuyor.
Büyük yapı, alt kurul üyelerinin tümünü kapsıyor ve rejim, ihtilaf heyeti, çırçıplak maşer temsilcileri peyda etmek kıl payı 3 gruptan oluşuyor.
Küçük bina ise 3 listeden seçilen 15'er insandan meydana geliyor ve anayasanın yazımından mesul bulunuyor.
45 yabanlık doldurulma kurulunun hazırladığı taslakları, 150 yabanlık şişman binanın onaylaması, değişmeyen katılması düşüncesince ise üyelerin minimum yüzdelik 75'inin "evet" oyu vermesi gerekiyor.
Komitenin dü eş başkana erbap olması dikkati çekiyor.
Muhaliflerin eş başkanlığını emektar Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu (SMDK) Başkanı Hadi el Bahra, rejimin eş başkanlığını ise evveli anayasayı hazırlayan komitede de arazi düzlük hukukçu Ahmed Kuzbari yürütüyor.