Trablus
Libyalı siyasiler, Arap Baharı rüzgarıyla 2011’de devrilen Muammer Kaddafi diyetinin arkası sıra ülkede yaşanmış bulunan bu cins tıkanıklıklara arada sırada analizör üretirken, 2019 senesinde bulunduğu kabilinden arada sırada de devasız kaldı ve diyar hunriz ortak iç harbe sürüklendi.
Seçimlerin yapılamamasından artma acemi ortak seçim takviminin belirlenememiş olması Libya sokağında gelecekle ilgilendiren endişeyi artırıyor.
Ulusal Birlik Hükümeti (UBH) Başbakanı Abdulhamid Dibeybe’nin başkanlığa namzet olması dolayısıyla vazifesini yardımcısına bırakması, 24 Aralık sonra çelimsiz ortak müddet de olsa yetke boşluğuna yol açtı.
Dibeybe’nin yokluğunda emektar İçişleri Bakanı Fethi Başağa’nın ülkenin doğusundaki evlilik dışı silahlı güçlerin önderi Halife Hafter ile ortak araya gelmesi, bahis konusu boşluğu imla girişimi yerine yorumlandı.
Başağa’nın riskli ortak tatbikat yaparak politikacı kazanımlarını tehlikeye attığını değerlendirenler bulunduğu kabilinden ülkenin yer bütünlüğü ve barışı düşüncesince korkusuz ortak teşebbüs yerine yorumlayanlar da çoğunlukta.
Hafter ile Başağa görüşmesinin arkası sıra Dibeybe’nin ivedilikle görevine art dönmesi ise dikkati çekti.
Siyasi uğraş halindeki dü teşri kurumu
24 Aralık’tan ahir süreçte ülkedeki politikacı uğraş şimdi aşırı Tobruk’ta mevcut Temsilciler Meclisi (TM) ve başşehir Trablus merkezli Devlet Yüksek Konseyi (DYK) ortada yaşanıyor.
Bu dü kasıntı arasındaki bunalım ve cenk ortamı haliyle Halife Hafter’e ilişkin silahlı milisler ve ülkenin batısındaki silahlı gruplara da ortak biçimde yansıyor.
Silahlı çatışmaların çelimsiz vadede yaşanmayacağı melhuz ülkede, Abdulhamid Dibeybe’nin Başbakanlığındaki Ulusal Birlik Hükümeti’nin (UBH) seçimlere derece görevine bitmeme edeceği en münteşir tatmin ve en çelimli senaryo yerine öne çıkıyor.
İkinci senaryo ise acemi Anayasa düşüncesince intihabat öncesinde referanduma gidilmesi. Daha geçmiş TM ve DYK’den birer komite oluşturulması ve bahis konusu komisyonun halk oylaması düşüncesince müstelzim adımları atması gündeme geldi.
Üçüncü senaryo yerine da TM’nin acemi ortak icra organı oluşturması yahut acemi ortak politikacı figürü, hükümet ihdas etmek düşüncesince görevlendirmesi üstünde duruluyor. TM’deki görüşmelerde birtakım vükela çeşidinden gündeme getirilen bu senaryonun uygulanmasına ise katı belki verilmiyor.
AA muhabirine mütekellim Libyalı gazeteci Ahmed Halife, Tobruk’taki TM içre ortak düşün donanması olmadığını, milletvekilleri ortada Dibeybe hükümetini destekleyenlerin sayısının küçümsenemeyecek derece aşırı bulunduğunu söyledi.
Önümüzdeki proses düşüncesince en çelimli senaryonun Dibeybe hükümetinin vazifesini sürdürmesi bulunduğunu korumak için çaba sarfeden Halife, ülkenin garp yönünü özümleme fail vekillerin tamamına yakınının Dibeybe hükümetini desteklediğini kaydetti.
"Dibeybe hükümetinde Eğitim ve Kültür Bakanları yöntemsizlik suçlaması ile dirlik karşıya." diyen Halife, "Bugünkü koşullarda yaşama geçirilebilecek en akla yatkın senaryo, Dibeybe hükümetinin revizyona değişik vazifesini sürdürmesidir." ifadelerini kullandı.
Halife, şunları kaydetti:
"Savaş çıkarsa şayet bu Libyalıların değil, lehçe yahut arsıulusal güçlerin sonucu olur. Libyalılar bundan sonra ülkede harp ve arbede istemiyor. Savaşın yeniden başlayıp başlamamasının kararı, Libya’da dü lehçe çelim bulunan Türkiye ve Rusya’nın elindedir."
Zayıf ortak belki fena olsa silahlı çatışmaların yeniden başlaması en biçimsiz senaryo yerine değerlendiriliyor.
Libya’daki silahlı tarafların harp ve çatışmalardan yıprandığı, ellerinde yeteri derece tabanca ve mühimmatın da olmadığı yorumları yapılıyor.
"Seçimler düşüncesince akla yatkın müstevi hazırlanmalı"
Libyalı politikacı çözümleyici Muhammed Mahfuz ise seçimlerin yapılamamasının en ehemmiyetli sebeplerinden birinin düzenlilik problemi bulunduğunu tabir etti.
Bundan apayrı nedenlerin de olduğuna dikkati çekici Mahfuz, "Önce seçimlerin yapılmasının önündeki engeller belirleme edilerek ortadan kaldırılmalıdır. Bugünkü koşullarda kasa başına gidildiği takdirde, yeniden başa dönmüş oluruz." değerlendirmesinde bulundu.
Libyalı uzman, 24 Aralık seçimlerinin yapılmasını kırıcı kanuncu ve politik faktörlerin de olduğuna ayraç ederek, intihabat düşüncesince ülkenin genelinde akla yatkın ortamın hazırlanmasının gerektiğine, huysuz biçimde şimdi geçmiş yaşanmış bulunan bire ortak senaryoların bitmeme edeceğine aksan yaptı.