İstanbul
Dünyanın en ehemmiyetli sarnıçlarından bulunan 1500 salname Yerebatan Sarnıcı'nın taş savaş alanı ve güçlü kapısının alüminyum istila ve bizatihi kapıyla değiştirilmesi uzmanların tepkisine kez açtı.
Bizans zamanında kentin su ihtiyacını istikbal etmek düşüncesince 6. yüzyılda mensur edilen Yerebatan Sarnıcı, koronavirüs salgını zamanında 2020'de kapatılıp açıldıktan sonradan restorasyona alınmasının arkası sıra çağ planlı törenle hizmete sunuldu.
Sarnıcın restorasyonu sonrası binanın taş ciltli duvarı kaldırılarak esrar ve cıncık durumuna dönüştürülürken, hususi işlemeli ferforje bap da sökülerek hesabına sensörlü cıncık bizatihi bap ve hesabına görüntülük yerleştirildi.
Tarihi binanın aut cephesinde meydana getirilen teceddüt tepkilere kez açarken, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür Varlıkları Proje Müdürü Merve Gedikli içtimai medyadan meydana getirdiği paylaşımda emektar vaziyetini kalitesiz adına tanımlayıp muasır birlikte savaş alanı dizaynı sunduklarını savundu.
"Kadim İstanbul şehrinin evveliyatına adeta hıyanet olmuş"
Değişiklikler içtimai medyada metro istasyonuna benzetilirken, uzmanlar da AA muhabirine bitirdikleri değerlendirmelerle restorasyona tepkime gösterdi.
Mimar Serkan Akın, eserlerin restorasyonunda asliye gerekçenin eserin strüktürel bütünlüklerini koruyarak doğacak nesillere aslına makul halde aktarılması bulunduğunu söyledi.
Yeni meydana getirilen aut savaş alanı uygulamasını eleştiren Akın, "Sarnıcın restorasyonu sonrası içtimai medyada denktaş geldiğim görsellerde evvel bakışta birlikte galatıhis yaşadım, emektar halinin güncel halinden aslına uygunluğunu idrak etmek düşüncesince işin uzmanı bile olmaya icap namevcut doğrusu. Tarihi birlikte yapıyı ayakta tutabilmek ve ömrünü çekmek düşüncesince eklemeler gerçekleştirmek enine boyuna ciddi birlikte müdahaleyken, sarnıç girişine temelini inkar edercesine şişman transfer istasyonu muamelesi yapmak, kadim İstanbul şehrinin evveliyatına adeta hıyanet olmuş." diyerek konuştu.
Akın, evren genelinde onama görmüş ve 19. yüzyıldan beri onama edilen yenileme prensipleri bulunduğuna dikkati çekerek, bunların Camillo Boito çeşidinden 1883'te gösterilen "Çağdaş Restorasyonun Beş İlkesi"nde ortaya konduğunu anlattı.
Yerebatan Sarnıcı restorasyonunda bu ilkelere uyulmadığını vurgulayan Akın, şu değerlendirmede bulundu:
"Boito'ya mucibince 'sağlamlaştırma onarımdan elan iyidir, tamirat ise restore etmekten elan iyidir' ve 'ek yahut tamirat yapılması zorunluysa konkre verilere dayanmalı, binanın görsel bütününe ve biçimine hürmetkâr olunmalıdır.' Görünen o ki evren mirası bulunan Yerebatan Sarnıcı disiplinlerarası birlikte emek harcamadan fazla 'Mimari Mirasın Analizi, Korunması ve Strüktürel Restorasyonu düşüncesince İlkeler' ağız ağıza delik gerisi edilerek adalet ediş derdine sakıt yüklenici aklıyla, metro girişi/iş hanı girişi görünümüyle İstanbul halkına müstahak görülmüştür. Bu utanç, kadim İstanbul evveliyatına kâfi de artar da."
Mimar-Görsel Tasarım Uzmanı Yasemin Turan ise elan ilkin mevcud taş savaş alanı ve güçlü kapının kaldırılarak alüminyum doğrama yapılmasını eleştirerek, mevcut olanın korunması dolayısıyla gidilmesi icap ettiğini söyledi.
Dış cephede toy birlikte uygulamaya gidilmesinin kusur bulunduğunu dile getiren Turan, "Bu zamanı yapıda cephenin bu halde modernize edilmesini akıllıca bulmuyorum, çağcıl büro binasına girer gibi, janjanlı birlikte antre olmaz. Yeni uygulamayı öne çıkarmazsın, bu 'ben yeniyim' diyor." şeklindeki görüşünü paylaştı.
Şehir zamanı uzmanı Mehmet Dilbaz da yenileme sonrası ortaya çıkan görüntünün onama edilebilmektedir olmadığını tabir etti.
Restorasyon sonrası sarnıcın adeta değişik birlikte yapıya dönüştüğüne ayraç fail Dilbaz, şu ifadeleri kullandı:
"İlk adına antre kısmında meydana getirilen tebeddülat ve verilmeye çalışılmış bulunan çağcıl anlatma delik tırmalıyor. Yayınlanan lansman videosunda görüldüğü kabil binanın iç bölümüne yenileme ondan sonra yerleştirilen heykeller yapıya 'Pagan Tapınağı' havası vermiş. İstanbul'da birtakımı zamanı yapıların yenileme sonrası ortaya çıkan görüntüleri maatteessüf bizleri bari on paralık yapılmasaydı fikrine derece itiyor. Burada meydana getirilen infaz da üzücü."