İstanbul
Yeni Yüzyıl Üniversitesi Gaziosmanpaşa Hastanesi Organ Nakli Merkezi Başkanı Prof. Dr. Şinasi Sevmiş, AA muhabirinin sorularını yanıtlarken, Türkiye'de 30-35 bin yöresinde organ aktarımı gözleyen pestil bulunduğunu kaydetti.
Kovid-19 pandemisiyle dünyada ve Türkiye'de eksiksiz bölgelerde bulunduğu üzere keyif dalında da teessürat meydana geldiğine yer veren Sevmiş, şu detayları verdi:
"Daha ilkin aşırı ümranlı devletlerde milyon kişi başına 100'lere vasıl kadavradan organ bağışı 20'lere denli düştü. Ülkemizde meydana getirilen nice çalışmayla milyon başına 7-8 civarına çıkarılan organ bağış az şimdi 1-2'ye düştü. Bunun yansıması şöyle; 2017, 2018'de kısaca 600-700 yöresinde tercih ettiğimiz organ bağışı olurken, pandemiyle aşırı aceleci biçimde düştü ve 100'lü rakamlara denli indi. Önceki yıllarla kıyasladığımızda Türkiye'de pandemi sürecinde kadavradan organ bağışında yüzdelik 80'e andıran müşterek eksilme uydurma konusu."
Sevmiş, bu süreçte aktif aktarım sayısının öne çıktığını fakat bunun oranında da ağır eksilme bulunduğunu dile getirerek, "Türkiye genelinde pandemi evveliyat yıllarla kıyasladığımızda aktif donörden meydana getirilen aktarım oranında yüzdelik 30-40 yöresinde sukut mevcut." dedi.
Kovid-19'un bulunan rahatsızlıkların adına dünkü müşterek illet şekilde geldiğini tamlayan Sevmiş, şunları anlattı:
"Pandemi eksiksiz dünyayı içten sarstı, lakin rahatsızlıkların oranını düşürmedi. İnsanlar gine böbrek, uykuluk hastası oldu; Kovid-19'un en müşterek tomar etkilediği organ olması dolayısıyla şimdi aşırı akciğer hastası oldu. Bunun bekleme listelerine sayıyı artırdığı anlamında yansımasını beklerken, maatteessüf hastaların müşterek bölümü Kovid-19 dolayısıyla kaybedildi ve umumi yansıması bekleme listelerinde müşterek eksilme anlamında ha zira gözleyen hastaları kaybettik. Diyalize giren hastalardaki ahiret yolculuğu payı az şimdi yüzdelik 40'a yaklaştı. Hastalar hoppadak böbrek hastalığından, hoppadak önsezi hastalığından, hoppadak uykuluk hastalığından değil, Kovid-19'dan da kaybedildi. Diyalize giren hastalarla kıyasladığımızda aktarım meydana getirilen hastalarda ahiret yolculuğu payı aşırı aşkın şimdi düşük. Aslında diyalizde kaybettiğimiz hastaların kısaca yüzdelik 50'si, şayet nakiller yapılabilseydi, hastalar aktarım olma şansına ehil olabilseydi ihtimal kurtulabilirdi."
Sevmiş, Kovid-19'un zat başına ahiret yolculuğu riski aşırı faziletli bulunan müşterek illet olduğunu, süreğen organ hastalarında ahiret yolculuğu riskinin şimdi da yükseldiğini hatırlatarak, "Özellikle böbrek hastalarını düşünecek olursak, haftanın 3 haset ayrı ayrı vasıtalarla diyaliz merkezlerine, kalaba ortamlara giriyor, kalaba ortamlarda gezi ediyor. Yaşama kullanmak düşüncesince diyalize tahavvül etmek zorundalardı apayrı şansları yoktu ve maatteessüf bu, onların şimdi faziletli miktarda Kovid-19'a yakalanmalarına etmen ha ve şimdi faziletli miktarda pestil kaybettik." diyerek konuştu.
"Önce aşılarını yapıyoruz peşi sıra aktarım yapıyoruz"
Prof. Dr. Şinasi Sevmiş, aşılanmanın önemine ayraç ederek, "Aşılama başladığında eskiden aşılanan gruplar, riziko grubu oldukları düşüncesince süreğen organ hastalarıydı. O tarihten beri böbrek, uykuluk hastaları ve onkolojik hastalara telkih yapılıyor. Görüyoruz ki aşılı hastalar, böbrek hastası da olsa uykuluk hastası da olsa akciğer hastası da olsa Kovid-19'a yakalandıkları devir şimdi geniş atlatıyor ve ahiret yolculuğu oranları şimdi düşük. Pandeminin ortadan kalkması düşüncesince eksiksiz icraat yapılır ve bu çalışmaların en önemlisi aşı. Nakil yaptığımız hastalara telkih şartı koyuyoruz. Aşı sıfır hastalarımıza aktarım yapmıyoruz, ilkin aşılarını yapıyoruz peşi sıra aktarım yapıyoruz." dedi.
Sevmiş, şu çağrıyı yaptı:
"Hala aşırı müşterek tomar böbrek hastamız, akciğer hastamız, önsezi hastamız var ve bunların geçinme tutunabileceği biricik kez organ bağışı. Canlıdan aktarım şansı sıfır hastalar var. Kalp, akciğer, pankreas ve uslu bumbar gözleyen hastalarımızı delik önüne aldığımızda bazıları müşterek yerde berhayat olmak düşüncesince esasen bizim organlarımızı bağışlamamızı bekliyor. Organlarımızı bağışlamamamız düşüncesince de uğur boncuğu bariyer bulunmayan icap pandemi olsun icap Kovid-19 olsun. Pandemi sürecinde lüzum organlarını bağışlayanlara gerekse organ aktarımı olanları faziletli standartlarda koruyoruz. Vatandaşlarımızın Kovid-19'dan korkmamasını ve onlardan organ bağışını 2017, 2018 ve esbak senelerde bulunduğu üzere ileriye taşıyacak kurda bağış yapmalarını dileyiş ediyoruz."
"Herkesi organ bağışına çağırma ediyorum"
Sosyal bilgiler öğretmeni 45 yaşındaki Berna Uran Işık, lupus rahatsızlığı dolayısıyla etraflıca süredir böbrek yetmezliğine ehil bulunduğunu fakat değerleri aşırı yükselmediği düşüncesince şimdi ilkin diyalize girmediğini anlattı.
Kreatin değerlerinin aşırı yükselmesi dolayısıyla diyalize girmesi icap ettiğinin namına söylendiğini aktaran Işık, "Diyalize gireceğimi öğrendiğimde aşırı üzüldüm. 2 aydır haftada 3 devir 4 dakika süresince diyalize giriyorum. Öğretmen olduğum düşüncesince öğüt programımı buna mucibince düzenlemek mecburiyetinde kaldım. Sabah okula gidiyorum, öğleden sonraları diyalize gidiyorum. Başlangıçta başım aşırı ağrıyordu. Diyaliz başlangıç ağrısı yapıyor, şekeri düşürüyor. O anda sözde müşterek nesne olacakmış da ölecekmişsiniz üzere hissettiriyor insana." diyerek konuştu.
Işık, böbrek nakli düşüncesince müracaatta bulunduğunu ve organ bağışı düşüncesince kadavra listesine gireceğini anlatım ederek, "Organ bağışı aşırı ehemmiyetli zira müşterek organ müşterek sahn kurtarır. Herkesi organ bağışına çağırma ediyorum. Gerçekten aşırı pestil var ve gereksinimleri var. Öldüğümüzde organlarımız uğur boncuğu işe yaramıyor, en azından müşterek kişiye can, sahn olurlar ve kişilerin yaşamını kurtarmış olur." dedi.