Rize
Bilimsel ismi "Tetrao mlokosiewiczi" bulunan kepez horozunun, Doğu Karadeniz'de Trabzon, Rize ve Artvin'in müşterek kısmı ile Ardahan'da 2 bin ile 3 bin rakımda yaşamış olduğu belirtiliyor.
Dağ horozu, başta Rize'de Kaçkar Dağları Milli Parkı'nda ve İkizdere Vadisi'ndeki Sivrikaya Yaylası'nda kuş gözlemcileri çeşidinden gözlemlenebiliyor.
Kuş gözlemcileri ve ziyaretçiler, sabahın er saatlerinde hem Kaçkar Dağları'nın güzelliklerini izleyebiliyor bununla müşterek kepez horozu gözlemleme şansı buluyor. Bazı ziyaretçiler ise bir çok çok devir saatlerce beklemelerine karşın kepez horozunu göremeden art dönüyor.
Tarım ve Orman Bakanlığı 12. Bölge Trabzon Şube Müdürlüğü ekipleri de nesli zarar altında bulunan kepez horozunun Doğu Karadeniz'de korunması ve sayılarının artırılması düşüncesince "Dağ Horozu Tür Koruma Eylem Planı" yürütüyor.
Dünyada ve Türkiye'de nesli zarar altında bulunan ve yayılış gösterdiği eksiksiz devletlerde ağız ağıza dulda altında mevcut kepez horozunun, Tür Koruma Eylem Planları ile 2024 yılı sonuna denli dirim alanlarının genişletilmesi hedefleniyor.
Eylem planı ile Türkiye'de çandır hayatında canlı yegâne paçalı tavuk şekli olma hususi durumunu haiz kepez horozunun popülasyonunun azalması ve namevcut bulunmasına sebebiyet verebilecek faktörlerin önlenmesi düşüncesince tedbirler alınacak.
"Göç yolu üstünde olduğumuz düşüncesince ayrımlı enva gözlemleyebiliyoruz"
Veteriner doktor ve kuş gözlemcisi Birol Hatinoğlu, AA muhabirine, mesleği bakımından derinliğine senelerdir doğada gezdiğini, kuş gözlemciliği hazırlamaya başlamadan evvela türlerin birçoğunu tanıdığını söyledi.
Son 10 senedir kuş gözlemciliği yaptığını ve fotoğrafçılık merakının oluştuğunu tamlayan Hatinoğlu, mahsus müşterek lahana ulaştıktan sonradan bilgelik birikimlerini insanlarla paylaşmak, tabiat bilincine alıştırmak, bu çeşit kuşların bölgede yaşadığını topluma anlatmak, onları tanıtıp arkalamak düşüncesince "Doğu Karadeniz Kuşları" kitabını, Doğa Koruma ve Milli Parklar Bölge Müdürlüğünün desteği ve dü arkadaşı ile hazırladıklarını anlatım etti.
Aynı sürede edip bulunan Hatinoğlu, Kaçkar Dağları ve Doğu Karadeniz Bölgesinin 1500 metrenin üstündeki bölgelerin nice kuş şekli düşüncesince ehemmiyetli yaşam, göç, tenasül ve tagaddi endüstrisi oluşturduğunu vurguladı.
Hatinoğlu, Doğu Karadeniz'de çeşit sayısını im çıktığında 338 adına belirleme ettiklerini kaydederek, "Bu sayıyı 4 sene nihayetinde 365'e çıkardık. Bölge düşüncesince Rize, Trabzon, Artvin anne hattımız üç il düşüncesince 365 kuş türünün görülmesi dobra müşterek rakam. Bölge hicret yolu üstünde müşterek alan. Göç yolu üstünde olduğumuz düşüncesince ağırbaşlı ayrımlı enva gözlemleyebiliyoruz." dedi.
İkizdere Vadisi'nde Kafkasya endemiği türlerinin yaşadığına dikkati çekici Hatinoğlu, şu değerlendirmede bulundu:
"Gözlemlediğimiz kepez horozları, Kafkasya endemiği türü. Türkiye'de Trabzon'un biraz ilçesi, Rize, Artvin ve Ardahan Posof'un müşterek bölümünde görülüyor, bu bölgede yaşıyorlar. Bu enva kısaca 2 bin m. rakımın üstünde yaşıyor. Yaz, şita endüstrisi vazgeçme etmeyen çakılı canlı müşterek tür. İklim şartlarında bile yaşadıkları endüstrisi vazgeçme etmiyor. Yaşadıkları alandan 500 m. dun üstelik inmiyorlar. Bulundukları bölgede kışın 2-3 m. kar olmakta fakat kuşlar burada kar dokusunun altında müşterek halde yaşıyorlar. Alanlarında kıymetli müşterek tür. Kuş gözlemleyen ornitologlar, kuş gözlemcileri dünyada bu şekli görüntülemek ve kullanmak istiyorlarsa Kafkas ekosistemine doğmak zorundalar."
Hatinoğlu, eski zamanlarda bölgenin baş döndürücü şimdi müşterek tomar uyanıklık gördüğünü vurgulayarak, "Son zamanlarda sahada ecnebi gözlemcilere baş döndürücü müşterek tomar rastlamıyoruz. Artık Gürcistan'ı kullanıyorlar. Gürcistan'da enfrastrüktür şimdi gelişti. Bu çeşit arazide bireylere dayanaklık etmek verecek yer rehberleri var. İnsanları gezdirip gösteriyor ve türleri koruyorlar. Popülasyonları şimdi sağlıklı." niteleyerek konuştu.
"Normalde av yasağı bulunmasına karşın gümrüksüz av baskısı var"
Dağ horozu namüsait müşterek bölgede yaşamış olduğu düşüncesince av baskısına dayanamadığının altını çizen Hatinoğlu, "Normalde av yasağı bulunmasına karşın gümrüksüz av baskısı var. Çok namüsait müşterek bölgede yaşamış olduğu düşüncesince hayvanı tutmak kolay. Avlandığı zaman, bulunmuş olduğu bölgede müşterek ahir sene müşterek yahut dü kıta görebilme şansınız olabilir. Popülasyon mahsus alanlara sıkışmış ve av baskısı onları biçimsiz etkiliyor." ifadelerini kullandı.
Hatinoğlu, kepez horozunun semt düşüncesince ehemmiyetli müşterek çeşit bulunduğunu yineleyerek, "Bununla beraberce ur kekliği var. Ekoturizm ve kuş gözlemciliği düşüncesince semt önemli. Türkiye ve evren düşüncesince önemli." dedi.
Bölgenin kuş gözlemcileri, tabiat fotoğrafçıları ve kuşlar üstünde emek vermek eden akademisyenler düşüncesince hususi düzlük bulunduğunu dile getiren Hatinoğlu, alanın, kifayetli kılavuzluk ve lansman hizmeti verilmesi biçiminde semt turizmine mükemmel anlamıyla kazandırılabileceğini vurguladı.
Hatinoğlu, dünyada herhangi müşterek sene kısaca 40 milyon ferdin kuş gözlemi gerçekleştirmek düşüncesince türlü devletleri gezdiğini, böylecene o devletlere milyonlarca dolarlık ek bedel sağladıklarını da laflarına ekledi.