Ankara
AA muhabirinin Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerinden icra ettiği derlemeye göre, Bakanlık portföyünde 2020 yılı sonu bakımından 19 KİT, 4 kamu bankası ve 7 gayrı yapı edinmek kadar hep 30 kamu işletmesi bulunuyor.
Geçen sene bütçeden Kamu iktisadi teşebbüslerine (KİT) 15,4 bilyon liralık kapital ve 2,1 bilyon liralık görevlendirme bedeli edinmek kadar 17,5 bilyon liralık ifa yapılırken KİT’lerden ekonomik duruma meydana gelen ödemeler ise 1,9 bilyon liralık temettü, 1 bilyon liralık gelir oranı ve 2,6 bilyon liralık kuruluşlar vergisi edinmek kadar hep 5,5 bilyon liraya ulaştı.
KİT’lerin canlı büyüklüğü 2020 böylelikle birlikte eski yıla nazaran yüzdelik 11,8 artarak 310,3 bilyon lirayı buldu. Brüt satışlar ise bahis konusu devirde yüzdelik 4,7 çoğalma göstererek 160,7 bilyon liralık olurken 2020 senesinde mal-hizmet adanmış maliyeti birlikte eski yıla gereğince yüzdelik 0,3 azaldı. Bu gestalt satışların karlılığını müspet etkilerken KİT sisteminin 2019 yılı böylelikle 1,7 bilyon liralık bulunan fasıl belirgin ziyanı 2020 senesinde 825,8 milyon liralık belirgin kişmiri dönüştü.
Geçen sene KİT’lerde istihdam edilenlerin sayısı 99 bin 235 insana gerilerken hep istihdam gideri birlikte eski yıla gereğince yüzdelik 17,5 artarak 15 bilyon liralık oldu.
Yatırım masraflarında erke önce sırada
KİT'lerin yatırım masrafı 2020 sonu bakımından birlikte eski yıla gereğince tahminî yüzdelik 17,2 artarak 23,8 bilyon liraya ulaştı. Bu tutar, 2020 yılı karışık ülke içi hasılanın tahminî yüzdelik 0,5'ine cevap gelirken güzeşte sene en aşırı yatırımı sırası ile 9,6 bilyon lirayla Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Taşımacılık AŞ (TCDD), 4,7 bilyon lirayla Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO), 3,7 bilyon lirayla Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ), 3,3 bilyon lirayla Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ) ve 765,9 milyon lirayla Devlet Hava Meydanları İşletmesi (DHMİ) gerçekleştirdi. KİT'ler 2019 senesinde tahminî 7,1 bilyon liralık nema dışı bariz verirken 2020 senesinde bu meblağ 2,3 bilyon liralık nema dışı fazlaya dönüştü.
Teşebbüslerin sektörel yatırım masraflarında 12 bilyon 202 milyon lirayla erke önce sırayı alırken bunu 10,9 bilyon lirayla ulaştırma, 225 milyon lirayla sanayi, 160 milyon lirayla ekincilik strateji etti.
Yatırımlar artacak
Öte yandan, bu sene KİT yatırımlarının 43 bilyon 487 milyon 704 bin lirayı bulması bekleniyor.
Kamu oranı yüzdelik 50'nin üstünde bulunan KİT'lerin 2022'de 61 bilyon 870 milyon 156 bin liralık yatırım yapması planlanırken bu meblağ 2023 düşüncesince 63 bilyon 875 milyon 612 bin lira, 2024 düşüncesince de 63 bilyon 846 milyon 624 bin liralık namına belirlendi.