Baghdad
Irak'ta dü büyük Sünni siyasi tekstil "Takaddüm" ve "Azim" koalisyonları, hükümet kuruluşa müzakerelerini kuma icra dair anlaşırken bu gestalt 2003 sonrası önce kat "büyük Sünni koalisyonun oluştuğu" halinde yorumlanıyor.
Ülkede 10 Ekim'de meydana getirilen er umumi seçimlerde 37 iskemle kazanarak Meclisin ikinci büyük grubu bulunan emektar Meclis Başkanı Muhammed Halbusi liderliğindeki "Takaddüm" ve meydana getirilen sonuç ittifaklarla iskemle sayısını 34'e çıkaran Hamis Hançer liderliğindeki "Azim" koalisyonları, derinliğine devam eden etüt trafiğinden sonraları 14 Aralık'ta icra ettikleri açıklamayla "hükümet ihdas müzakerelerini kuma müşterek komiteyle yürüteceklerini" duyurdu.
Irak'ta demincek Sünni birliğin sağlanması düşüncesince ne müşterek tarz haritası izleneceği düşkünlük konusu.
Takaddüm ile Azim koalisyonlarının Meclis Başkanı talibi Halbusi
Halbusi'nin önderi bulunduğu Takaddüm Koalisyonu Sözcüsü Yahya Muhammedavi, AA muhabirine icra ettiği açıklamada, seçimlerden sonraları Azim Koalisyonu ile defaatle müşterek araya geldiklerini belirterek, "Diğer ortaklara sunacağımız, üstünde uygun kaldığımız ve kuma meselemiz kendisine baktığımız konular; terörden kurtarılan alanların imarı ve yerinden edilenlerin evlerine dönmesi." dedi.
Seçimi ele geçiren partilerle yapılacak etüt ve müzakereleri yürütmeleri düşüncesince Sünni dü tarafın da katılımıyla müşterek "ortak komite" kurulduğunu anımsatan Muhammedavi, bu komitenin esas görevinin ülkenin istikrarını sağlayacak "gerçek millî teşrikimesai ve ortaklığı düz yazı etmek" bulunduğunu kaydetti.
Muhammedavi, Şii gruplardan Sadr Hareketine mi olmadan İran'a DOĞRU Şii grupların arazi almış bulunduğu "Koordinasyon Çerçevesi" ismi altındaki yapı ittifaka mı imdi DOĞRU oldukları yönündeki soruya ise, "Önceliğimiz; kartlarımızı ve araştırma mevzularımızı tarzı kazananlarla masaya yatırmak. Kürt ve Şii grupların sırf müzakerelere başlamamız düşüncesince Yüksek Federal Mahkemenin sonuncu seçme sonuçlarına müteveccih onayını bekliyoruz." cevabını verdi.
Yeni çağda Meclis Başkanlığı adaylarının Muhammed Halbusi bulunduğunu aktaran Muhammedavi, "Taraflar, şu demek oluyor ki Takaddüm ile Azim koalisyonları ortada biricik Meclis Başkanı adayının Halbusi olması noktasında anlaşma uydurma konusu." sanarak konuştu.
"Sünnilerin taleplerinin Şii ve Kürt taraflara kuma biçimde sunulması önemli"
Irak Araştırma ve Düşünce Merkezi Başkanı İhsan Şammari, bahis konusu dü Sünni koalisyon ortada ideolojik kendisine düşünce ayrılığı bulunsa da "yerinden edilenlerin evlerine dönmesi ve Sünni alanların baştan imarı" kabilinden mevzularda kuma düşünce ve gösterime ehil olduklarını söyledi.
Şammari, şu değerlendirmeyi yaptı:
"Azim ve Takaddüm, aralarında kuma müşterek ideolojik istikamet olmasa da seçimlere ittifakla girebilirdi. Her dü tarafın ayrı gayesi ve siyasal mercisi uydurma konusu. 2003 sonrası siyasette Sünni birliğinden uydurma eylemek düşüncesince hâlâ erken. Ancak Sünnilerin taleplerinin Şii ve Kürt taraflara kuma biçimde sunulması ehemmiyetli olacak. Bu gestalt hükümetin kurulması ve bakanlıkların dağıtılması noktasında değişebilir. Sünnilerin aralarında birleşememe vaziyetleri Şiiler ve Kürtlerinkinden değişik değil. Seçimlerde doğrultmak başka, anabolizma ettikleri oluşumun haklarını güvence dibine kabul eylemek apayrı müşterek şey. Sünni partiler şimdiye derece bunu katı başaramadı."
Hançer'in önderi bulunduğu Azim'in İran'a DOĞRU Koordinasyon Çerçevesi'ne, Halbusi'nin önderi bulunduğu Takaddüm'ün ise Sadr'a imdi DOĞRU durduğunu kail Şammari, "Hükümetin paylaşılması ve Meclis Başkanlığı bahis konusu olunca Sünni dü yan birleşecek ve kuma müşterek davranış sergileyecek. Bu koalisyon, müşterek tarafa gönül rahatlığı öbür müşterek tarafla olmayı seçmeyecek." halinde konuştu.
"Aralarındaki sorunları eritmeleri gerekiyor"
Iraklı siyasal çözümleyici Raad Haşim, ülkedeki Sünnilerin birleşmesinin ehemmiyetli aşama bulunduğunu tabir ederek, "Bu grupların birleşmesi aralarındaki topu topu problemlerin sıfırlanması anlamına gelmez fakat bunlar tali plana atılır. Sünni dü yan arasındaki görüşmelerin sıkılaşması olumludur ve lazım biricik müşterek oluşumun bileşenleri ortada isterse topu topu siyasal oluşumlar ortada gerginliği azaltır." dedi.
Siyasi ve mezhepsel gerekçelerle bulunmayan sevgili Sünnilerin akıbeti ve yerinden edilenlerin durumunun dü Sünni yan ortada kuma özellik olduğuna ayraç fail Haşim, şunları kaydetti:
"Bunların uygulanması dair tökezlemeler yaşanabilir. Öncelikle aralarındaki topu topu sorunları eritmeleri ve hükümette arazi kabul eylemek düşüncesince hizipçilikten vazgeçmeleri gerekiyor. Bu da Irak'taki siyasal kefaret ve denge, hizipçiliğe ilgili bulunduğu düşüncesince emeksiz olabilecek müşterek gestalt değil."
Şii ve Kürtlerin tersine Sünnilerin aralarındaki sorunları giderebilmelerinin çetin olsa da olanaksız olmadığını dile getiren Haşim, Sünnilerin Şii gruplara layıkıyla en çelimli araştırma mevzusunun Meclis Başkanlığı olacağını savundu.
"Sadr Grubu ile DOĞRU olmaları imdi mantıklı"
"Sünni grupların, İran'a DOĞRU Şii yapı kuruluşu Koordinasyon Çerçevesi ile görüşmeleri çirkin bulunabilir ve engel peşinde olanların duyurulmaması kuşkuları artırılabilir." diyen Haşim, şöyleki bitmeme etti:
"Sünni müşterek tarafın Maliki veya tarzı kaybeden rastgele müşterek milis müşterek tarafla görüşmesi tabanda kuşkuya illet olabilir. Şii ve Kürtlerle kuma biçimde görüşülmesi imdi yerinde olacaktır. İki yan da -Azim ve Takaddüm de- Şii müşterek tarafa gönül rahatlığı öbür müşterek Şii tarafın birlikte siyasa yürütmeyeceklerini ve nazar boncuğu tarafı yitirmek istemediklerini duyuru etti. Seçimi kaybeden ve aralarında katı uzlaşamayanlardan (Koordinasyon Çerçevesi) ziyade, 73 iskemle ele geçiren Sadr Grubu ile DOĞRU olmaları imdi mantıklı. Buna demokratik adalet kendisine da bakılmalı."
Irak'taki siyasal gruplar, Yüksek Federal Mahkemesi sonuncu seçme neticelerini onaylamadığı düşüncesince hâlâ resmi kendisine hükümet ihdas müzakerelerine başlamadı.
İran'a DOĞRU Şii Fetih Koalisyonu önderi Hadi Amiri, seçimlerin iptali düşüncesince Yüksek Federal Mahkemesine başvurmuş, mahkemenin bu başvuruyu 22 Aralık'ta görüşeceği bildirilmişti.
Seçimlerden müşterek numara tümen çıkan Sadr Hareketinin önderi Mukteda es-Sadr, "ulusal çokluk hükümeti" ihdas yapmak istediklerini açıklamıştı. Tahran yönetimine mesafeli bulunan Sadr, İran’ı ayraç ederek "dış devletlerin müdahalesinden ırak müşterek hükümet" kurulmasını istediklerini tabir etmişti.