Gazze
İngiltere Dışişleri Bakanlığınca piyasaya çıkan Balfour Deklarasyonu, 1948'de İsrail'in kuruluşuna revan sürecin en ehemmiyetli ayaklarından bir tanesi oldu.
Yıldönümünde Balfour Deklarasyonu ve İsrail-Filistin sorunuBalfour Deklarasyonu, ayrımsız sürede Filistinlileri ve Arapları -bazı Arap ülkelerinin sonuç devirde ilişkilerini normalleştirme eğilimine girmesine rağmen- İsrail ile şimdi sona ermemiş etraflıca mütemadi müşterek arbede sürecine soktu.
Siyasi uzmanlar rastgele ne derece "uzak müşterek ihtimal" yerine görse de Filistinliler, ari müşterek devletin kurulmasını bekliyor.
İsrail Başbakanı Naftali Bennett'ın 10 Ekim'de kullandığı "Filistin devleti kurmak, evimden ve İsrail'in az daha rastgele noktasından 7 çağ uzaklıkta müşterek yıldırı devleti iletmek demektir." şeklindeki ifadeleri ise Tel Aviv'in bu mevzuya yaklaşımını gözler önüne seriyor.
Filistin'de işgalin alternatifini açan mektup
Eski İngiltere Dışişleri Bakanı Arthur James Balfour, Siyonist hareketin önde mevrut figürlerinden Rothschild ailesinin baronu Lord Jacob Rothschild'e 2 Kasım 1917'de gönderilmiş bulunduğu mektupta, "Majestelerinin hükümeti, Yahudilere Filistin'de müşterek taşınmazlar tesisi fikrini hararetle desteklemektedir. Bu maksatla rastgele ne gerekiyorsa yapılacaktır." cümleleriyle İsrail'in kurulmasına İngiltere'nin vereceği desteği açık açık tabir etti.
Tarihe "Balfour Deklarasyonu" yerine sabık mektup, İsrail devletinin kurulmasına revan süreçte en ehemmiyetli kilometre taşı yerine görülüyor.
Yahudilerin Filistin toprakları üstünde müşterek İsrail devleti kurmasının alternatifini açan 67 kelimelik Balfour Deklarasyonu, yayımlanmasının arkası sıra Filistinlilerin topraklarının zerre lime ellerinden alınarak vatanlarının işgale uğramasının önceki adımı oldu.
Tarihi Filistin topraklarında İsrail devleti kurulmasının alternatifini açan ve İngilizler çeşidinden Yahudilere maruz bu söz, Filistin'deki iri el kitlelerinin yerlerinden edilmesine sebep oldu.
İngiltere'nin Birinci Dünya Savaşı esnasında zamanı Filistin topraklarının tamamını karışma etmesiyle eş anlı yerine mevrut bu mal beyanı ilişkin hesaplı girişimlere, 1918 senesinde Fransa ve İtalya'dan, 1919'da da Amerika ve Japonya'dan dayanaklık etmek geldi.
Filistin'i işgali çağında (1917-1948) İngiltere, dünyanın hepsi ülkelerinden Yahudileri düzenleme etmek, alana döşemek ve İsrail'in kurulmasına dayanaklık etmek ısmarlamak düşüncesince çalıştı.
The Guardian gazetesinin "Balfour" pişmanlığı
İngiliz gazetesi "The Guardian"nın kuruluşunun 200. sene dönümünde 7 Mayıs'ta piyasaya çıkan başyazısında, Balfour Deklarasyonu'nu desteklemenin gazetenin "en iri hatalarından" bir tanesi bulunduğu belirtildi. Başyazıda başkaca modern İsrail'in "bekledikleri yahut istedikleri taşınmazlar olmadığı" kaydedildi.
Gazete, bu vaadi desteklemelerinin ve kutlamalarının "bu deklarasyonun uygulanmasına araştırma görevlisi olduğunu" aktararak, zamanın umumi neşriyat yönetmeninin "Filistinlileri haklarından yoksun fail Siyonizmi savunduğuna" dikkati çekti.
"Balfour Deklarasyonu'nun tercümesi; Siyonist çetelere yardımdır"
Filistin İnsan Hakları Merkezi Hukuk Araştırmacısı Muhammed Ebu Haşim, AA muhabirine meydana getirdiği açıklamada, İngiltere ve İsrail'in karışma altındaki topraklarda Filistinlilere erinç işlenen hepsi katliamlardan aracısız mesul bulunduğunu söyledi.
"Balfour Deklarasyonu'nun tercümesi; Filistinlilere erinç onlarca kırım etkin Siyonist çetelere iane ve tabanca gerçekleştirme edilmesidir." diyen Ebu Haşim, işgalin varlığının bitmeme fail müşterek kusur bulunduğunu ve İsrail saldırganlığının arsıulusal ahbaplık çeşidinden kusur sayıldığını vurguladı.
Ebu Haşim, "Deklarasyon, ülkeler arasındaki ilişkileri düzenleyen arsıulusal hukukun hepsi ilkelerine, başta de öbür ülkelerin topraklarına saldırılamayacağı ve ekleme edilemeyeceği ilkesine aykırıdır." ifadelerini kullandı.
Deklarasyonun (1945) Birleşmiş Milletler anlaşmasından evvela yayımlandığına ayraç fail Ebu Haşim, "Eğer mal beyanı zamanımızda anons edilseydi , arsıulusal hukuka göre, arsıulusal sulh ve güvenliği zılgıt fail müşterek gelişim yerine sınıflandırılırdı." sanarak konuştu.
Ebu Haşim, arsıulusal topluma da "deklarasyondan ötürü bozukluk dilemesi düşüncesince İngiltere'ye edisyon yapma" çağrısında bulundu.
Balfour Deklarasyonu'nun 104. senesinde Filistin davası riziko altında
Filistinli edip ve siyasal çözümleyici Mustafa İbrahim ise Balfour Deklarasyonu'nun 104. senesinde Filistin davasının hala riziko altında bulunduğunu belirtti.
İbrahim "Filistin ile İsrail arasındaki çelim dengesinde tanıdık fark, İsrail'in Filistin devletinin kurulması mevzusundaki uzlaşmaz tavrı ve Arap dünyasındaki teessürat Filistin davası düşüncesince riziko dokuma ediyor." halinde konuştu.
"Normalleşme, İsrail'e meşruluk kazandırdığı düşüncesince tehlikeli"
Bazı Arap ülkelerinin İsrail ile ilişkilerini normalleştirmeye çalışmasının Filistin'in konumunu zayıflattığına dikkati çekici İbrahim, "İsrail ile normalleşme, başta İsrail'e meşruluk kazandırdığı düşüncesince tehlikeli." dedi.
İbrahim, Filistinlilerin bu krizden çıkabilmesinin fakat bulunan (Fetih ile Hamas arasındaki) bölünmenin sona ermesi ve tehlikelerle beraberce savaşım edilmesiyle benzer olabileceğini söyledi.
Filistinli edip sonuç yerine İsrail'in uzlaşmaz tutumunun ari müşterek Filistin devletine müteveccih umutların tedricen kilo vermesine sebep bulunduğunu aktardı.