Berlin
Yeni yüz koronavirüs (Kovid-19) salgını kaynaklı sunma darboğazları eder artışlarını körüklemeye bitmeme ederken, kâffesi dünyanın problemi durumuna mevrut enflasyonla mücadele global ekonominin en ehemmiyetli ruzname maddesini oluşturuyor.
Tüketici ve yetiştirici tutarları evren genelindeki artışını sürdürürken, acemi "enflasyon çağı” etrafındaki tartışmalar da mücahede kazanıyor.
Çipten gıdaya nice üründe yaşanmış bulunan sunma darboğazları bir fazla aşırı ülkede enflasyonu körüklüyor.
Yüksek para şişkinliği iktisat gündeminin ehemmiyetli başlıklarından bir tanesi durumuna gelirken, evren nüfusunun kestirmece 1,2 milyarı dü ila üç haneli enflasyonla yaşıyor.
Devam fail geri hizmet sıkıntılar, iş gücü eksikliği ve erdemli erke tutarları az daha global eder baskıları enflasyonun "geçici olacağı" görüşüne alan okuyor.
Gelişmiş ekonomilerde zamanı seviyelerde
Pek baş döndürücü ürünün tedarikinde yaşanmış bulunan sıkıntı, Amerika ve Almanya az daha mütekâmil devletlerde bile enflasyonun zamanı erdemli seviyelere çıkmasına sebep oluyor.
ABD'de akıbet veriler, enflasyonun 31 senenin zirvesine çıktığını gösteriyor. Amerika Çalışma Bakanlığının verileri, ülkede Tüketici Fiyat Endeksi'nin (TÜFE), ekimde maaş bazda yüzdelik 0,9 ve salname bazda yüzdelik 6,2 artarak beklentileri aştığını ortaya koyuyor.
Enerjiden gıdaya Amerikalıların dirim maliyetinde yaşanmış bulunan çoğalma endişeleri artırırken, analistler, erdemli enflasyonun beklenenden hâlâ derinlemesine müddet sansasyonel olabileceğini ve Amerika Merkez Bankasını (Fed) nema paylarını artırmaya hâlâ er yönlendirebileceğini belirtiyor.
Fed Başkanı Jerome Powell, sunma darboğazları ve erdemli enflasyonun doğacak yıla denli bitmeme etmesinin beklendiğini belirterek, enflasyonun doğacak senenin ikinci yahut üçüncü çeyreğinde düşmesinin beklendiğini anlatım ediyor.
Avro Bölgesi'nde 13 senenin zirvesinde
Avrupa'da da akıbet devirde erke ve besin ürünleri özellikle peyda etmek az daha yaşanmış bulunan umumi eder artışı, Avrupa vatandaşlarını erinçsiz ediyor. Avro Bölgesi'nde verilere salname enflasyonun eylülde yüzdelik 3,4 ile akıbet 13 senenin zirvesine ulaştığını gösteriyor.
Avrupa ekonomisinin lokomotifi Almanya'da Federal İstatistik Ofisi’nin (Destatis) verileri de eylülde yüzdelik 4,1 bulunan salname enflasyonun, erke fiyatları, tedbir sıkıntıları ve salgının etkisiyle ekimde 1993'ten buyana evveli kat yüzdelik 4,5'e yükseldiğine ayraç ediyor. AB mevzun kılavuz gemisi TÜFE ise ülkede enflasyonun ekimde maaş bazda yüzdelik 0,5, salname bazda da yüzdelik 4,6 yükseldiğini gösteriyor.
Almanya'da mahveden düşüncesince alışılmamış derecede erdemli para şişkinliği beraberinde güzel hissedilirken, eder artışının Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde az daha özek bankacıların ve iktisatçıların çoğunun savunduğu "geçici" olabileceği görüşüne değgin şüpheler de artıyor.
Bir çağ evvela Weimar Cumhuriyeti'nde (1918-1933 dönemi) tanıdık ve nihai tüketicilerin satın kabul etme enerjisini çökerten hiper enflasyondan ötürü "enflasyon" Almanya'da değme devir alıngan beraberinde bap yerine görülüyor.
Lagarde, enflasyonun, erke fiyatlarındaki artış, kazançlı toparlanma ile baş başa ilginin çoğalması ve tedbir dertlerinden kaynaklandığını belirterek, "Enflasyonun benzeyen vadede hâlâ da yükseleceğini fakat önümüzdeki sene zarfında düşüşe geçeceğini öngörüyoruz." değerlendirmesinde bulunuyor.
Çin'de de para şişkinliği riskleri artıyor
Dünyanın en iri ikinci ekonomisi Çin'de de veriler üretimlik depar belgesi fiyatlarının 26 senenin en erdemli hızıyla arttığını ve mahveden tutarları enflasyonunu tahminlerin üstünde çıkardığını gösteriyor.
Ulusal İstatistik Bürosu kabilinden açıklayan veriler, mahveden eder endeksinin evveli teşrin ayında beraberinde geçmiş senenin bire beraberinde zamanına mucibince yüzdelik 1,5 terfian 2020 Eylül'den buyana en kaba yükselişini kaydettiğini ortaya koyuyor.
Çin'de yetiştirici tutarları da global mal fiyatlarındaki ralli ve iklim genelindeki erke krizinden ötürü gösterdiği aceleci yükselişini koruyor.
Ülkede yetiştirici eder endeksinin bire beraberinde devirde yüzdelik 12,3 çoğalma beklentilerini aşarak salname bazda yüzdelik 13,5 yükseldiği kaydediliyor.
15 ülkede para şişkinliği payı yüzdelik 10 ile 20 ortada değişiyor
AA muhabirinin akıbet açıklayan verilerden derlediği bilgilere göre, 15 ülkede para şişkinliği payı yüzdelik 10 ile 20 ortada değişiyor.
Bu ülkelerden Seyşeller ve Türkmenistan'da para şişkinliği yüzdelik 10, Burundi'de yüzdelik 10,49, Belarus'ta yüzdelik 10,5, Özbekistan’da yüzdelik 10,6, Brezilya'da yüzdelik 10,67, Ukrayna'da yüzdelik 10,9, Haiti’de yüzdelik 10,91, Gana'da yüzdelik 11, Sierra Leone'de yüzdelik 11,63, Gürcistan’da yüzdelik 12,8, Gine’de yüzdelik 13,05, Kırgızistan’da yüzdelik 13,5, Nijerya’da yüzdelik 16,63 ve Türkiye’de yüzdelik 19,89 seviyesinde bulunuyor.
Enflasyon oranı, Zambiya, Angola, Etiyopya, İran, Arjantin, Zimbabve, Surinam, Suriye, Lübnan, Sudan ve Venezuela'da ise yüzdelik 20’nin üstünde kaydediliyor.
Venezuela, yüzdelik 1946 ile dünyada enflasyonun en erdemli bulunduğu iklim yerine öne çıkıyor.
Enflasyon, İran'da yüzdelik 39,2, Arjantin’de yüzdelik 52,1, Lübnan’da ise yüzdelik 144 yerine hesaplanıyor.
Enflasyonun nema artışı baskılarını çoğaltması bekleniyor
Uzmanlar para şişkinliği ilişkin beraberinde dizi kayması bulunduğunu belirterek, sürdürülebilir para şişkinliği periyodunun sona erebileceğine ayraç ediyor.
Enflasyon artışının temelli mı yok ise iare mi olacağı, kalıcıysa özek bankalarının ne aksülamel vereceği ilişkin ise görüşlerin alengir bulunduğu dikkati çekiyor.
Yüksek enflasyonun iare bulunduğunu savunanlar Kovid-19 salgının sebep bulunduğu tedbir zinciri aksamaları çelimsiz vadede enflasyonu yükseltecek olsa da enflasyonu sürdürülebilir olmasında tesiri bulunan “küreselleşme, başıboş tecim ve değişen teknolojinin tedbir zincirlerine ve pazarlara uygulanmasının” bozulmadan kaldığını belirtiyor.
İlk eder şoklarının üstünden beraberinde sene geçişine rağmen, fiyatlar hala yükseliş gösteriyor.
Petrol fiyatlarının akıbet devirde üst taraflı akım etmesi ve Çin, Amerika ve Almanya az daha iri ekonomilerde üretimlik depar belgesi fiyatlarındaki aceleci yükselişin enflasyonda erdemli seviyelerin korunduğuna ayraç etmesinin yöntem yapıcılar üstünde nema tasarruf baskılarını artıracağı değerlendiriliyor.