Tokyo
ABD Başkanı Joe Biden'ın ev sahipliğinde, "Quad" liderleri kendisine bildik Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Avustralya Başbakanı Scott Morrison ve Japonya Başbakanı Suga Yoşihide ile önceki beniz yüze toplantısını 24 Eylül'de Beyaz Saray'da gerçekleştirdi.
"Çin'i çevreleme" gayesi taşımış bulunduğu kaydedilen Dörtlü Güvenlik Diyaloğu (QSD) veya Quad ittifakının sonuç zirvesini değerlendiren aut siyaset uzmanları, ittifakın, Asya branşında "güvenlik parametrelerini" Çin'e gönül rahatlığı istimal fırsatı sunduğunu belirtti.
Nakasone Barış Vakfı Başkanı ve Japonya’nın emektar Washington Büyükelçisi Fujisaki İçiro, zirvenin, ABD, İngiltere ve Avustralya ortada imzalanan AUKUS hususi düzenlilik anlaşmasının akabinde gerçekleşmesine dikkati çekti.
Fujisaki, "Quad zirvesi, AUKUS anlaşması sonrası gerçekleşmesi dolayısıyla alıngan zamanlamaya cemaat fakat verdiği mesajlar anne şümul kendisine politik ve hesaplı içerikli." niteleyerek konuştu.
Quad'ın "Çin'i çevreleme gayesi taşıdığı" yorumlarına yer veren Fujisaki, "Quad acemi beraberinde grubun enerjisini özümleme ediyor." dedi.
NATO iddiaları
Sasakawa Barış Vakfı (SPF) Uluslararası Barış ve Güvenlik Bölümü Kıdemli Uzmanı Watanabe Tsuneo da ittifakın sonuç zirvesiyle, "bölgede besbelli hedefinin Çin olduğunun" kanıtlandığını belirtti.
Watanabe, ittifakın, "Çin'in çevrelenmesi" kendisine nitelendirilmeyebileceğini belirterek, "Ancak alanda muhtemel askeri hareketlere gönül rahatlığı eş gösterişsiz korunmasına müteveccih beraberinde efor diyebiliriz. Çünkü Çin donanmasının alanda kendine itimatı iyice yüksek." dedi.
"NATO'ya benzediği yönündeki" iddiaları değerlendiren Watanabe, "Bölgesel düzenlilik çerçevesine ahenk sağlamıyor ve bu iddialar karşılıksız. Ayrıca öteki üyelere kıyasla Hindistan 'geleneksel bağlantısızlık' yaklaşımına sahip." niteleyerek konuştu.
Watanabe, Quad ile Asya'daki çelim dengesinin sağlanmaya çalışıldığını kaydederek, "Bu ittifakla Hindistan, Çin'in bölgedeki 'kendine güvenen' faaliyetlerine balans yapmaya çabalıyor." ifadelerini kullandı.
"Çin'in gerçek endişesi"
Hindistan'da Jawaharlal Nehru Üniversitesi Doğu Asya Çalışmaları Merkezinden Prof. Dr. Srikanth Kondapalli de, Quad üyelerinin beniz yüze görüşmelerini, "bu devletlerin politikalarını kendileri düşüncesince bulunduğu denli semt ve evren düşüncesince de ehemmiyetli olduğu" halinde yorumladı.
Kondapalli, meydana getirilen eş açıklamada aşılar, gelişen teknolojiler, uzay, siber güvenlik, enfrastrüktür ve öteki alanlar kabil enli şümullü toptan gelişmelere arazi verildiğini anımsattı.
Afganistan meselesinin Quad’ın açıklamasında besbelli halde arazi aldığına ayraç fail Kondapalli, amma velakin ittifakın Afganistan'da Çin ile beraberinde rekabete girmeyeceğini düşündüğünü kaydetti.
Kondapalli, Çin’in Taliban kabilinden "ortak" benimseme edildiğini ve Pekin'in de Taliban’a benzeyen durduğunu anımsatarak, "Çin'in gerçek endişesi 'Doğu Türkistan Bağımsızlık Hareketi (ETIM)’ ve bu örgütün Afganistan’daki aktivistleriyle ilgili. Bu nedenle Quad ittifakının Afganistan'da Çin'e gönül rahatlığı harekete devrolmak kabil beraberinde gündemi yok." dedi.
Öte taraftan Kondapalli, Çin’in Afganistan'da istikrarı ve yıldırı gruplarının arsıulusal terörizmle bağlantısını kesmesini heveslendirme etmesini Quad ittifakının müspet kendisine nitelendirecekleri değerlendirmesinde bulundu.